4 Ιουνίου: Ημέρα κατά της επιθετικότητας εναντίον των παιδιών

Εκατομμύρια παιδιά υποφέρουν από σωματική, ψυχική και συναισθηματική κακοποίηση. Δεν σημαίνει ότι επειδή δεν τα βλέπουμε, δεν υπάρχουν. Κατά πόσο, όμως, ο καθένας είναι ευαισθητοποιημένος και διατεθειμένος να παρέμβει και να προστατέψει ένα παιδί που κακοποιείται;

Η 4η Ιουνίου, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, καθιερώθηκε το 1983 ως Διεθνής Ημέρα κατά της Επιθετικότητας εναντίον των Παιδιών. Αφορμή υπήρξε η επιθετικότητα του ισραηλινού κράτους εναντίον παιδιών παλαιστινιακής καταγωγής. Με σύμβαση που υπογράφηκε το 1989 από όλα τα κράτη μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, καθορίζονται οι υποχρεώσεις των κρατών για την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών. Στη χώρα μας νομοθετήθηκε το 1992.

Τα δικαιώματα του παιδιού σύμφωνα με τη Σύμβαση

Στη σύμβαση περιλαμβάνονται τρεις κατηγορίες δικαιωμάτων:

• Προστασία: Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από εκμετάλλευση, διακρίσεις, ρατσισμό και κάθε μορφής κακοποίηση.
• Παροχές: Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στην υγεία, την εκπαίδευση, την πρόνοια, την ψυχαγωγία.
• Συμμετοχή:Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους, να ενημερώνονται και να έχουν ελεύθερο χρόνο.

Πρωτοβουλία της Unicef

Επειδή ο αριθμός των παιδιών που υφίστανται βία συνεχώς αυξάνεται, το 2013 εγκαινιάστηκε από τη Unicef η πρωτοβουλία «Τέλος στη Βία κατά των Παιδιών». Με την πρωτοβουλία αυτή καλούνται οι άνθρωποι παγκοσμίως να συμμετάσχουν σε διεθνή, εθνικά ή τοπικά κινήματα για τον τερματισμό της βίας απέναντι στα παιδιά.

Κύριες μορφές κακοποίησης – παραμέλησης

Σωματική κακοποίηση: περιλαμβάνει τραυματισμούς ή κακώσεις που δεν οφείλονται σε ατυχήματα.

Ψυχολογική κακοποίηση: περιλαμβάνει πράξεις και συμπεριφορές που εμπεριέχουν απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση και κοινωνικά αποκλίνουσες πράξεις.

Παραμέληση: θεωρείται το φαινόμενο κατά το οποίο η διατροφή, η ιατρική φροντίδα, η στέγαση, η ένδυση, η σχολική φοίτηση και η παρακολούθηση του παιδιού είναι ανεπαρκή ή ακατάλληλα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού.

Ο ρόλος της οικογένειας

Στις οικογένειες που εκδηλώνεται παιδική κακοποίηση συχνά υπάρχουν διαταραγμένες σχέσεις είτε ανάμεσα στους γονείς είτε ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά είτε ανάμεσα στους γονείς και την ευρύτερη οικογένεια. Οι οικογένειες αυτές μπορεί να είναι κοινωνικά απομονωμένες. Σε πολλές περιπτώσεις οι γονείς είναι άτομα που έχουν ανάγκη από φροντίδα και στήριξη, καθώς εμφανίζουν ψυχιατρικές διαταραχές και δυσκολεύονται στη διαχείριση της οικογένειας και των παιδιών, έχουν περιορισμένες νοητικές ικανότητες, διακατέχονται από συναισθήματα ανεπάρκειας για τον γονεϊκό ρόλο τους. Συχνά έχουν οι ίδιοι κακοί σχέση με τους γονείς τους και με την κακοποίηση του παιδιού τους ασυνείδητα προσπαθούν να ελέγξουν και να ανακουφίσουν τα δικά τους παιδικά τραύματα.

Δείτε επίσης: Ενδοοικογενειακή βία: Μορφές, Παράμετροι, Συνέπειες του φαινομένου

Ο ρόλος των εξωοικογενειακών παραγόντων

Τα τελευταία χρόνια δίνεται όλο και περισσότερη σημασία στους εξωοικογενειακούς παράγοντες. Οι περισσότερες οικογένειες στις οποίες εντοπίζονται περιστατικά παιδικής κακοποίησης είναι χαμηλού μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου. Οι οικονομικές δυσκολίες η έλλειψη στήριξης αυξάνουν το στρες και κάνουν τον γονέα ευάλωτο στις πιέσεις που προκύπτουν από την ανατροφή του παιδιού. Ελαχιστοποιούνται οι αντοχές. Σε αυτό έρχονται να προστεθούν οι στάσεις της ευρύτερης κοινωνίας και η αποδοχή της σωματικής τιμωρίας που αποτυπώνονται σε φράσεις όπως «Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο». Κατά συνέπεια ενθαρρύνεται η χρήση βίας στα παιδιά για πειθαρχία. Τέλος, πεποιθήσεις όπως «Δεν εμπλέκομαι στα ενδοοικογενειακά ζητήματα των άλλων» λειτουργούν ανασταλτικά στην αποκάλυψη περιστατικών βίας αλλά και στην παροχή βοήθειας και προστασίας σε παιδιά που κακοποιούνται.

Ψυχολογικά χαρακτηριστικά παιδιού που κακοποιείται

• Μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση
• Έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις
• Σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς
• Ετοιμότητα για αντίδραση σε σημάδια κινδύνου ή έντασης
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Απόσυρση
• Εναντιωματική συμπεριφορά
• Ψυχαναγκαστικές τάσεις
• Ψευδοενήλικη συμπεριφορά
• Μαθησιακές δυσκολίες

Αντιμετώπιση κακοποίησης

Αρχικά, τα παιδιά θα πρέπει να διδαχθούν ότι κανείς δεν θα τους ζητήσει να κρατήσουν μυστικό για χάδια, αγγίγματα, ακόμη και αν είναι κάποιος που αγαπούν. Αν κάποιος τα αγγίξει με τρόπο που τα φοβίζει ή τα μπερδεύει, θα πρέπει να το πουν. Δεν είναι ποτέ δικό τους φταίξιμο αν κάποιος τα κακοποιήσει.
Αν υποψιαζόμαστε κακοποίηση:

• Ενημερώνονται οι αρμόδιες αρχές και εάν χρειαστεί το παιδί εισάγεται στο νοσοκομείο για να προστατευθεί η ζωή του και να αντιμετωπιστούν τα τραύματα.
• Αστυνομία (τηλ. 100).
• Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας (τηλ. 197).
• Χαμόγελο του Παιδιού (Τηλεφωνική Γραμμή SOS: 1056).
• Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων Υπουργείου Δικαιοσύνης (τηλ: 210 8701319).
• Συνήγορος του Πολίτη-Κύκλος για τα δικαιώματα του Παιδιού (τηλ: 8001132000).
• ΕΠΙΨΥ (τηλ: 801-801-1177).
• Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (τηλ:1890, email: ccu@ath.forthnet.gr)
• ΕΛΙΖΑ-Εταιρία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού (τηλ: 210 3231704, email: info@eliza.org.gr)
• Στο παιδί και στην οικογένεια παρέχεται βοήθεια από διεπιστημονική ομάδα
• Μεταφορά του παιδιού σε ασφαλές περιβάλλον, μακριά από τους γονείς αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
• Ψυχοδιαγνωστική εκτίμηση παιδιού και γονέων
• Συμβουλευτική στήριξη- ψυχοθεραπεία παιδιού και γονέων.

Συντάκτης: Αθανασία Ζημιλιάγκου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.