Η επίσκεψη σε ένα σπήλαιο είναι μια δραστηριότητα που έχει μυστήριο, ιστορία, εκπλήξεις και μια σπάνια ατμοσφαιρική αίσθηση. Το σπήλαιο …
Σπήλαιο Σωβέ: Ένα προϊστορικό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς
Το Σπήλαιο Σωβέ (γαλλ. Grotte Chauvet – Pont d’Arc) είναι ένα προϊστορικό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, αναγνωρισμένο από το 2014 το οποίο διαθέτει εκπληκτικές τοιχογραφίες 40.000 ετών!
Βρίσκεται στην περιοχή της Νότιας Γαλλίας, την Ωβέρνη-Ρον-Αλπ και συγκεκριμένα στην περιοχή Αρντές. Ανακαλύφθηκε στις 18 Δεκεμβρίου το 1994 από τρεις σπηλαιολόγους, με κύριο τον Jean – Marie Chauvet, απ’ όπου πήρε και το όνομα.
Το Σπήλαιο Σωβέ αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της προϊστορικής περιόδου και έχει μήκος περίπου 400 μέτρα. Χρονολογείται περίπου 33.000 με 30.000 χρόνια πριν και αυτό που το κάνει σημαντικό είναι η αισθητική ποιότητα των τοιχογραφιών σε συνδυασμό με τη μακρόχρονη ύπαρξη τους.
Οι άνθρωποι του σπηλαίου
Σύμφωνα με έρευνες και επιστημονικές αναλύσεις παλαιοντολόγων, έχει διαπιστωθεί ότι το σπήλαιο κατοικήθηκε σε δύο διαφορετικές ιστορικές περιόδους. Πρώτα, εντοπίζεται ο Ωρινάκιος πολιτισμός, ο οποίος συναντάται στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο στην Ευρώπη. Ξεκινάει πρακτικά όταν φτάνουν και εγκαθίστανται οι πρώτοι σύγχρονοι άνθρωποι σε ευρωπαϊκό έδαφος, περίπου 40.000 χρόνια πριν. Ήταν άνθρωποι – κυνηγοί των οποίων τα θηράματα αποτελούνταν κυρίως από ταράνδους, άλογα, βιζόν και ούρους (είδος άγριων βοοειδών).
Διέθεταν μία ευρεία γκάμα από οργανικά εργαλεία, τα οποία τους βοηθούσαν στη συλλογή τροφής, στη δημιουργία προσωπικών αντικειμένων και στην κατασκευή ειδών τέχνης, όπως μουσικά όργανα. Οι Ωρινάκιοι ήταν υπεύθυνοι για την πλειοψηφία των έργων ζωγραφικής εντός του σπηλαίου, ώσπου το εγκατέλειψαν υπό αδιευκρίνιστα αίτια. Στη δεύτερη περίοδο εντοπίζονται ανθρώπινα χνάρια, σημάδια καψίματος από τους πυρσούς και υπολείμματα άνθρακα, χωρίς όμως να επιβεβαιώνονται έργα τέχνης. Λέγεται ότι ανήκουν στη Γραβέττια περίοδο της Παλαιολιθικής εποχής στην Ευρώπη.
Δομή σπηλαίου
Το σπήλαιο είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Στο πρώτο, η πλειοψηφία των τοιχογραφιών είναι κόκκινες, με πολύ λίγα σημεία χαραγμένα και μαύρα. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει κυρίως μαύρες απεικονίσεις ζώων, με λιγότερη παρουσία του κόκκινου χρώματος. Επίσης, περιέχει πλήθος τοιχογραφιών τόσο ζωγραφισμένες, όσο και χαραγμένες, που απεικονίζουν ζώα και συγκεκριμένα 13 διαφορετικά είδη, εκ των οποίων κάποια είναι σπάνια από την εποχή των παγετώνων. Υπάρχουν εκατοντάδες ζωγραφιές στον τοίχο που ξεκινούν από την απεικόνιση γεωμετρικών σχεδίων, ανθρώπινων αποτυπωμάτων μέχρι και αναπαραστάσεις ζώων που ξεπερνούν τον αριθμό των 420.
Περιεχόμενο τοιχογραφιών
Εκτός από τα ζώα – σύμβολα της περιόδου – τα μαμούθ, τα άλογα και τα βοοειδή- υπάρχουν και αναπαραστάσεις λιονταριών, αρκούδων, πανθήρων και υαινών. Τα κυρίαρχα ζώα στις τοιχογραφίες του σπηλαίου είναι τα λιοντάρια, τα μαμούθ και οι ρινόκεροι, τα οποία σπανίως αποτελούσαν θηράματα στο κυνήγι. Τα κύρια χρώματα που χρησιμοποιούνταν για να αποτυπωθούν τα σχέδια και οι τοιχογραφίες ήταν ο άνθρακας και ο αιματίτης, τα οποία βοηθούσαν στη δημιουργία αντιθέσεων. Οι τοιχογραφίες ζωγραφίζονταν με τη χρήση βούρτσας, με τη βοήθεια των δακτύλων και με ειδικές στάμπες οι οποίες τοποθετούνταν επάνω στον βράχο. Στη συνέχεια, η μπογιά μεταφερόταν εντός του σχεδίου με τη βοήθεια των χεριών ή με ένα κομμάτι δέρμα. Επιπλέον, ψεκαζόταν μέσω σωλήνων ή ακόμη και με το στόμα σε ειδικά διάτρητα πρότυπα επάνω στον βράχο.
Οι τοιχογραφίες προδίδουν την εξαιρετική καλλιτεχνική ικανότητα των ανθρώπων της περιόδου. Αυτό που ξεχωρίζει στο σπήλαιο Σωβέ είναι πώς οι τοίχοι ήταν ειδικά προετοιμασμένοι πριν από κάθε ζωγραφιά. Σε πρώτη φάση, οι καλλιτέχνες της περιόδου έξυναν την περιοχή για να την κάνουν πιο λεία και να την καθαρίσουν, ώστε να καθίσει καλύτερα το χρώμα. Οι εκλεπτυσμένες τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στο σπήλαιο Σωβέ είναι εκείνες που κάνουν τη διαφορά, καθώς δεν έχουν βρεθεί παρόμοιες σε άλλα σπήλαια. Το ξύσιμο του τοίχου ή βράχου, η χρήση στάμπας και η οπτική των αναπαραστάσεων αποτελούν πρωτότυπες μορφές τέχνης στην προϊστορική περίοδο.
Στο έδαφος του σπηλαίου υπάρχουν αρχαιολογικά και παλαιοντολογικά απομεινάρια τα οποία περιλαμβάνουν κρανία και κόκαλα από αρκούδες που ζούσαν στο σπήλαιο και κρανία από ένα αγριοκάτσικο και δύο λύκους. Το σπήλαιο Σωβέ προκειμένου να μείνει διαφυλαγμένο είναι περιορισμένο για το ανθρώπινο μάτι, καθώς δεν επιτρέπονται οι επισκέψεις. Δραστηριοποιείται μόνο μια ομάδα έρευνας, για περαιτέρω ανακαλύψεις στο μέλλον.
