Αν παραμελείτε την οικιακή εργασία για να βρίσκετε ώρα για το Διαδίκτυο, αν ελέγχετε υπερβολικά συχνά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αν …
«Infobesity»: Ο φόβος μήπως χάσουμε κάποιο μήνυμα
Ολοένα και μεγαλύτερη διάσπαση προσοχής προκαλεί η χρήση ψηφιακών συσκευών και η διαρκής περιήγησή μας στο διαδίκτυο. Πώς αντιδρά ο ανθρώπινος εγκέφαλος στο άγχος απώλειας μηνυμάτων
Ασφαλώς οι κάθε λογής ειδοποιήσεις είναι μια σημαντική πηγή διάσπασης της προσοχής, καθώς οι ήχοι που προέρχονται από το κινητό μας προτρέπουν να ελέγξουμε τα μηνύματα ή το e-mail μας.
Και επειδή ο εγκέφαλός μας είναι εξελικτικά σχεδιασμένος να δίνει προσοχή στο καινούργιο, αυτές οι ειδοποιήσεις είναι σχεδόν αδύνατο να αγνοηθούν.
Και αν το προσπαθήσετε, πιθανότατα θα δείτε το άγχος σας να αυξάνεται…
«Είναι το φαινόμενο “Infobesity” από το info της πληροφορίας ή αλλιώς μεταμοντέρνο στρες, δηλαδή υπάρχει αυτή η υπερβολική πληροφορία σαν θόρυβος συνεχώς, και το “Fomo” ─fear of missingout─ η αγωνία μήπως έχουμε χάσει κάποιο μήνυμα και κάποια πληροφορία και είμαστε μονίμως συνδεδεμένοι.
»Αυτό δεν μας δίνει τον χώρο να έχουμε ελεύθερο χρόνο να δημιουργηθεί αυτό το αίσθημα της “βαρεμάρας”, που δημιουργεί και ένα όνειρο, μια καινούργια ιδέα μια δημιουργική διάθεση και πολλές φορές δεν ξεκουράζεται και καθαρά οργανικά ο εγκέφαλος», λέει στην «Κ» η κ. Άρτεμις Τσίτσικα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής.
Οι ειδοποιήσεις στο κινητό και το άγχος
Όπως γράφουν σε δημοσίευμά τους οι NYT, ψυχολόγοι κάλεσαν χρήστες smartphone σε ένα δωμάτιο και έκαναν το εξής πείραμα:
Συνέδεσαν τους συμμετέχοντες σε συσκευές που μετρούσαν τα επίπεδα διέγερσης και τους πήραν τα τηλέφωνά τους, με την πρόφαση ότι έκαναν παρεμβολές στον εξοπλισμό. Στη συνέχεια, οι ερευνητές έστειλαν μηνύματα στους συμμετέχοντες πολλές φορές. Τα τηλέφωνα ήταν αρκετά κοντά για να ακούγονται, αλλά πολύ μακριά για να μπορούν οι χρήστες τους να τα τσεκάρουν.
Το συμπέρασμα ήταν ότι όταν τα τηλέφωνά τους χτυπούσαν, τα επίπεδα διέγερσης των συμμετεχόντων αυξάνονταν, καθώς ένιωθαν ότι έπρεπε οπωσδήποτε να απαντήσουν ή τουλάχιστον να δουν από ποιον ήταν, και δεν μπορούσαν, με αποτέλεσμα αυτό να τους προκαλεί άγχος.
«Πιο κουρασμένος ο εγκέφαλος»
«Στη μετά-COVID εποχή βλέπουμε στα παιδιά ότι έχουν μεγάλη απομάκρυνση κι από τη μαθησιακή διαδικασία, δημιουργείται δηλαδή μια περιβαλλοντική ελλειμματική προσοχή και τα μικρότερα παιδιά χάνουν και δεξιότητες, δηλαδή μπορεί να παλινδρομούν, να μην εκφράζουν τόσες λέξεις όσες περιμένουμε στην ηλικία τους, ή να χάνουν δεξιότητες.
»Αλλά και στους ενήλικες βλέπουμε ότι δεν συγκεντρώνονται, δεν είναι αποδοτικοί, δεν αισθάνονται πλήρεις και δεν ξεκουράζονται. Υπήρξε και μια άλλη έρευνα στα παιδιά και στους εφήβους που έδειξε ότι ο εγκέφαλος μετά την πανδημία είναι λίγο πιο κουρασμένος και έχει μεγαλύτερη ηλικία στη δομή», προσθέτει η κ. Τσίτσικα.
Η απενεργοποίηση των ειδοποιήσεων είναι ένας καλός τρόπος για να μειώσει κανείς τους περισπασμούς, αλλά αυτό δεν θα λύσει εντελώς το πρόβλημα. Στην έρευνά της για τους υπαλλήλους γραφείου, η Γκλόρια Μαρκ, καθηγήτρια πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, διαπίστωσε ότι οι εξωτερικοί περισπασμοί αντιπροσώπευαν μόνο τις μισές διακοπές εργασίας. Οι άλλοι μισοί προκαλούνταν από τους ίδιους τους υπαλλήλους.
Μάλιστα, το πιο ενδιαφέρον ήταν πως, όταν ο αριθμός των εξωτερικών ερεθισμάτων μειώθηκε, αυξήθηκαν οι φορές που οι ίδιοι οι άνθρωποι διέκοπταν από μόνοι τους αυτό που έκαναν.
Όπως εξηγεί η ειδικός, «μπαίνουμε σε αυτό το μοτίβο να μένουμε συγκεντρωμένοι για σύντομο χρονικό διάστημα», είπε. «Καιαν δεν μας διακόπτει ένα εξωτερικό ερέθισμα, τότε αρχίζουμε εμείς να διακόπτουμε μια εργασία ή ενασχόλησή μας με κάτι».
Επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτές οι παρορμήσεις για αυτοπερισπασμό προκαλούνται από το άγχος, καθώς η βαρύτερη χρήση smartphone συσχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα κορτιζόλης και άλλους δείκτες στρες.
Και όπως εξηγεί ο Λάρι Ρόζεν, ομότιμος καθηγητής ψυχολογίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το εντεινόμενο άγχος θα μπορούσε να δημιουργεί την ανάγκη να τσεκάρουμε τα μηνύματά μας ή το Twitter, ακόμη και αν το κινητό μας δεν κουδουνίζει ή δονείται.
«Γνωρίζουμε πλέον μετά από δεκαετή μελέτη πως ο εθισμός των νέων στο Διαδίκτυο εξαπλώνεται σε παγκόσμια κλίμακα και ήδη αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα για τις Ασιατικές χώρες. Έρευνες στην Ελλάδα και Κύπρο δείχνουν πως ο εθισμός των εφήβων στο διαδίκτυο, αφορά κυρίως τα αγόρια και τα διαδικτυακά παιχνίδια.
»Μάλιστα πολυάριθμες κλινικές μελέτες προσφέρουν αποδείξεις ως προς τις ομοιότητες μεταξύ χημικών εθισμών, άλλων συμπεριφορικών εθισμών (τζόγος, πορνογραφία, κοκ) και του εθισμού στο διαδίκτυο σε νευροβιολογικό επίπεδο», εξηγεί ο κ. Σιώμος.
