Ο μύθος ότι το μυαλό μας έχει μια παγιωμένη μορφή, ότι δεν εμπλουτίζεται και ότι δεν διαθέτει την ικανότητα για …
Αλλοιώσεις στη δομή του εγκεφάλου σχετίζονται με αντικοινωνική συμπεριφορά
Δομικές διαφορές στην περιοχή του εγκεφάλου η οποία είναι υπεύθυνη για τη λήψη αποφάσεων θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί δύο αδέλφια που ζουν στην ίδια οικογένεια μπορεί να διαφέρουν ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης διαταραχής της συμπεριφοράς. Μια από τις πρώτες οικογενειακές μελέτες διαταραχής συμπεριφοράς συμπέρανε ότι ο εγκέφαλος είναι σημαντικός για τη διάκριση μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν αντικοινωνική ή εγκληματική συμπεριφορά.
Αδέλφια με διαφορετικές συμπεριφορές; Πώς εξηγείται;
Ψυχολόγοι και νευροεπιστήμονες έχουν από καιρό προβληματιστεί γιατί αδέλφια με φαινομενικά ίδια ανατροφή και γενετική σύνθεση μπορεί να διαφέρουν τόσο σημαντικά ως προς τη συμπεριφορά τους: πώς μερικοί νέοι που μεγαλώνουν σε οικογένειες με αντικοινωνική ή εγκληματική συμπεριφορά καταφέρνουν να μείνουν μακριά από προβλήματα (τα λευκά πρόβατα της οικογένειας);
Ερευνητές από τα πανεπιστήμια του Bath και του Southampton διερεύνησαν αυτό το ζήτημα μελετώντας μέλη ίδιων οικογενειών -μερικά με διαταραχή συμπεριφοράς ψυχικής υγείας και άλλα χωρίς προβλήματα συμπεριφοράς.
Τι εννοούμε όταν μιλάμε για διαταραχή συμπεριφοράς;
Η διαταραχή συμπεριφοράς χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα μοτίβα επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Καταλήγει σε σημαντικό προσωπικό και οικονομικό κόστος για τα πληγέντα άτομα, τις οικογένειές τους και την κοινωνία γενικότερα και είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για παραπομπή σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για παιδιά και εφήβους στις αναπτυγμένες χώρες.
Η διαταραχή συμπεριφοράς έχει ποσοστό συχνότητας εμφάνισης περίπου 5% μεταξύ των νέων ηλικίας 5 -16 ετών, αν και υπάρχει μια συσχέτιση της κοινωνικής τάξης: μια έρευνα του 2004 αποκάλυψε ότι σχεδόν το 40% των κακοποιημένων παιδιών ή αυτών που διατηρούσαν μητρώα παραβατικότητας, είχε διαταραχή συμπεριφοράς. Παρόλα αυτά, η γενική επίγνωση της κατάστασης παραμένει χαμηλή και δεν αναγνωρίζεται από πολλούς ψυχολόγους ή ψυχιάτρους.
Η επιστημονική μελέτη επικεντρώθηκε στη δομή του εγκεφάλου
Η παρούσα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Psychological Medicine, προσπάθησε να κατανοήσει τους βασικούς μηχανισμούς που θα μπορούσαν να καθορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Μια διεθνής ομάδα επιστημόνων πραγματοποίησε μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου σε 41 εφήβους με διαταραχή συμπεριφοράς, 24 αδέλφια που δεν επηρεάστηκαν (είχαν έναν αδελφό ή αδελφή με διαταραχή συμπεριφοράς αλλά δεν εμφάνισαν οι ίδιοι την κατάσταση) και 38 άλλων χωρίς οικογενειακό ιστορικό διαταραχής συμπεριφοράς.
Δομικές διαφοροποιήσεις στον εγκέφαλο επηρεάζουν την ενσυναίσθηση
Στην ανάλυσή τους διαπιστώθηκε ότι οι νέοι με διαταραχή συμπεριφοράς και οι συγγενείς τους εμφάνισαν μεταξύ τους δομικές διαφορές στον εγκέφαλο -σε ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται κατώτερος βρεγματικός φλοιός (inferior parietal cortex). Υπήρξαν επίσης δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, που ήταν συγκεκριμένες για την ομάδα των διαταραχών συμπεριφοράς. Αυτές οι αλλαγές εντοπίστηκαν στις περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την ενσυναίσθηση και τον γνωστικό έλεγχο και φαίνονται πώς ανασταλτικά. Τέτοιου είδους «αλλοιώσεις» στη δομή του εγκεφάλου δεν βρέθηκαν στα «ανεπηρέαστα» αδέλφια.
Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν αλλαγές στον προμετωπιαίο φλοιό (prefrontal cortex), μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στον προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων, και αφορούσαν τα αδέλφια που δεν επηρεάστηκαν -κάτι που μπορεί να εξηγήσει γιατί «προστατεύονται» από την εμφάνιση αντικοινωνικής συμπεριφοράς παρά το γεγονός ότι είτε μεγαλώνουν στο ίδιο περιβάλλον, είτε έχουν γενετικούς παράγοντες κινδύνου για διαταραχή συμπεριφοράς.
Μικρές οι διαφορές στη δομή του εγκεφάλου, μεγάλες στη συμπεριφορά
Ο Δρ. Fairchild από το Πανεπιστήμιο του Bath που συμμετείχε στη μελέτη εξηγεί: «Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ η προηγούμενη εργασία μάς έδειξε κοινές διαταραχές μεταξύ των επηρεασμένων και των ανεπηρέαστων αδελφών στην αναγνώριση των εκφράσεων του προσώπου, αυτή η μελέτη υποδηλώνει ότι οι βασικές διαφορές στη συμπεριφορά μπορεί να καθοριστούν από μικρές αλλαγές στο τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την εκτελεστική λειτουργία ή τη λήψη αποφάσεων. Θα μπορούσε να κάνει μερικά αδέλφια πιο επιρρεπή σε επικίνδυνες συμπεριφορές και θα πρέπει τώρα να είναι το επίκεντρο της μελλοντικής μελέτης.
Οι συγγραφείς ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους θα βοηθήσουν σε πρώιμες παρεμβάσεις για τα μικρότερα αδέλφια εφήβων με διαταραχή συμπεριφοράς, βοηθώντας τα να έχουν πρόσβαση σε βοήθεια και θεραπεία σε μικρότερη ηλικία.
