Ο ναρκισσισμός και η άρρηκτη σχέση του με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ο ναρκισσισμος τείνει τα τελευταία χρόνια να συσχετίζεται όλο και περισσότερο με τη χρήση των κοινωνικων μεσων καθώς το περιβάλλον που προσφέρουν συμβάλει σημαντικά στην ικανοποίηση των εγωκεντρικών αναγκών του ατόμου.

Ναρκισσισμός και μυθολογία

Ο νάρκισσος σύμφωνα με τη ελληνική μυθολογία ήταν ένας όμορφος νέος ο οποίος γοητεύτηκε από την αντανάκλασή του στο νερό της λίμνης και πνίγηκε στη προσπάθειά του να αγγίξει την όμορφή του εικόνα. Με βάση το μύθο,  η ψυχολογία όρισε τον ναρκισσισμό ως μία διαταραχή της προσωπικότητας άρρηκτα συνυφασμένη με τα χαρακτηριστικά του ατομικισμού, του εγωκεντρισμού και της εγωπάθειας.

Ο ναρκισσισμός σήμερα και πώς συνδέεται με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Ίσως οι περισσότεροι από εμάς να έχουν αναρωτηθεί κάποια στιγμή αν κατέχουν κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά, αν η ενασχόληση με τα κοινωνικά δίκτυα αποτελεί μία ένδειξη εγωκεντρισμού ακόμα και αν αυτό είναι επιβλαβές για την ψυχική υγεία μας. Σύμφωνα με τους ειδικούς,  όλοι οι άνθρωποι φέρουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά τα οποία μέσα σε υγιή πλαίσια βοηθούν το άτομο να αυξήσει την αυτοεκτίμησή του και να αναγνωρίσει την αξία και τις δυνατότητές του. Ωστόσο υπάρχουν και οι περιπτώσεις ενός παθογενούς ναρκισσισμού, ο οποίος συνδέεται άμεσα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο στις ζωές των ανθρώπων σήμερα. Σε μία τέτοια κατάσταση, το άτομοτείνει να έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και μία ατεκμηρίωτα θετική άποψη για τον ίδιο.Τείνει να πιστεύει ότι υπερισχύει στην εξωτερική εμφάνιση, την κοινωνική δημοτικότητα και την ευφυΐα. Διακατέχεται επίσης από αυτονομία, υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, μειωμένη επικοινωνία με άλλα άτομα, υπερβολική ανάγκη για θαυμασμό από τους άλλους, έλλειψη ενσυναίσθησης, η οποία και οδηγεί σε μη ανταπόκριση στις επιθυμίες των άλλων και αδυναμία αυτοκριτικής.

Η οπτική της ψυχολογίας

Οι ψυχολόγοι διακρίνουν τους ναρκισσιστές σε άτομα περισσότερο εξωστρεφή, χαρισματικά που επιζητούν διαρκώς την προσοχή και σε άτομα με περισσότερη ανασφάλεια και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου και η ιδιοσυγκρασία που έχει διαμορφώσει συνεπάγονται και μία διαφορετική αντιμετώπιση των social media. Οι περισσότερο κοινωνικοί χαρακτήρες τείνουν να δημοσιεύουν πιο ελκυστικές φωτογραφίες, με περισσότερο προκλητικό περιεχόμενο, με ρούχα που αντανακλούν τις τάσεις της μόδας. Επίσης τείνουν να βγάζουν περισσότερες φωτογραφίες τον εαυτό τους ενώ δεν ανησυχούν για ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες μετά την δημοσίευσή τους. Διακατέχονται δηλαδή από μία υπέρμετρη αυτοπεποίθηση. Αντιθέτως ,εσωστρεφείς  χαρακτήρες που φέρουν στοιχεία αβεβαιότητας, τείνουν επίσης να βγάζουν  selfies, ωστόσο επιχειρούν να προστατευτούν απέναντι σε μία πιθανή απόρριψη και για αυτόν τον λόγο επεξεργάζονται τις φωτογραφίες έτσι ώστε να είναι απολύτως επιθυμητές. Διακατέχονται δηλαδή από περισσότερο άγχος και τάσεις προστασίας του εαυτού.

Πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύουν τον ναρκισσισμό

Είναι σημαντικό να σημειώσω ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το  Facebook και το Instagram δεν προκαλούν τον ναρκισσισμό ωστόσο προσφέρουν ένα περιβάλλον που ευνοεί την ικανοποίηση των αυτάρεσκων αναγκών ενός ατόμου καθώς του δίνεται η δυνατότητα να προβάλει τον εαυτό του και ορισμένες πτυχές της ζωής του όπως επιθυμεί. Οι selfies, αυτήν η νέα μόδα που επικρατεί στα social media και γνωρίζουμε όλοι μας πολύ καλά ,εξυπηρετεί πλήρως τους σκοπούς ενός νάρκισσου και είναι στενά συνδεδεμένη με την επιθυμία του να είναι δημοφιλής. Οι selfies, όπως προδίδει και η ίδια η λέξη ,αποτελούν φωτογραφίες που απεικονίζουν το ίδιο το άτομο. Μπορούν και λειτουργούν τόσο ως προσπάθεια προβολής του εαυτού όσο και ως αυτορρύθμιση του. Ένα άτομο δηλαδή χρησιμοποιεί μία selfie για να προβάλει κάποια πτυχή της προσωπικότητάς του ενώ επίσης έτσι ενισχύει την μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του καθώς ερχόμενος σε επαφή με άλλους χρήστες και λαμβάνοντας την ανταπόκριση που επιθυμεί,  οδηγείται σε μεγαλύτερη προώθηση του εαυτού και αυτοπεποίθηση.

Σύμφωνα με στατιστικές μετρήσεις άτομα με υψηλότερα επίπεδα ναρκισσισμού ανανεώνουν πιο συχνά τις φωτογραφίες τους και περνάνε περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο. Άτομα δηλαδή με υψηλά επίπεδα έκθεσης τείνουν να έχουν μία μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και είναι πιο πιθανό να παρουσιάζουν μέσα από τα social media μία πιο διαστρεβλωμένη εικόνα του. Στόχος είναι η απόκτηση πολλών like που θα επιβεβαιώσει την δημοφιλία τους καθώς και η απόκτηση πολλών followers. Για αυτόν τον λόγο επεξεργάζονται φωτογραφίες, έτσι ώστε να παρουσιάζουν πτυχές της ζωής τους πολύ πιο ελκυστικές.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σαν ένα νέο κάτοπτρο,- μία σύγχρονη λίμνη-, αντανακλούν το ‘’είδωλο’’, την εικόνα που επιθυμεί και επιχειρεί το άτομο να αντικρύσει και να προωθήσει. Στο χέρι μας είναι να διαχειριστούμε καταλλήλως αυτόν τον γοητευτικό εικονικό κόσμο, τον ερωτεύσιμο άλλο εαυτό για να μην έχουμε και εμείς την τύχη του μυθικού ναρκίσσου.

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν:

Ναρκισσισμός. Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/

Συντάκτης: Στεφανία Αποστόλου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.