Έρευνα: Οι φοβίες της μητέρας “μεταφέρονται” στο νεογέννητο
Ο φόβος μεταδίδεται από γενιά σε γενιά και οι τραυματικές εμπειρίες των μητέρων -ακόμα και πριν την εγκυμοσύνη- επηρεάζουν τη μετέπειτα ζωή του παιδιού. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Michigan και της Νέας Υόρκης ανακάλυψαν μετά από πειράματα σε αρουραίους ότι τα νεογέννητα μαθαίνουν τι να φοβούνται… μυρίζοντας απλώς την οσμή του φόβου που «αναδύεται» από τη μητέρα τους! Με άλλα λόγια, ακόμα και εάν μια έγκυος γυναίκα φοβηθεί π.χ. στη θέα ενός φιδιού, θα «μεταδώσει» το φόβο στο μωρό της από τους πρώτους μήνες της ζωής του.
Σύμφωνα με την εγκεφαλική απεικόνιση και τις μετρήσεις της κορτιζόλης στο αίμα, η λύση στο αιώνιο ερώτημα: «Πως μια παλιά ή νέα τραυματική εμπειρία της μητέρας επηρεάζει ψυχικά το παιδί;» βρίσκεται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, την αμυγδαλή. Εκεί γίνεται η μεταβίβαση του φόβου στα νεογέννητα. Ειδικότερα, οι επιστήμονες προχώρησαν σε πείραμα πάνω σε θηλυκούς αρουραίους, μαθαίνοντάς τους να φοβούνται τη μυρωδιά της μέντας πριν την εγκυμοσύνη, εκθέτοντάς τους σε ήπιο ηλεκτροσόκ. Μετά το τέλος της εγκυμοσύνης, έφεραν σε επαφή τις μητέρες και τα νεογνά με την ίδια μυρωδιά (χωρίς το ηλεκτροσόκ) και διαπίστωσαν ότι υπήρχε ενστικτώδης φόβος για τη μέντα, με τα επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, να αυξάνονται ραγδαία.
«Η μελέτη δείχνει ότι για τους φόβους των παιδιών π.χ. για τον οδοντίατρο, τις αράχνες ή τη δημόσια ομιλία… ευθύνονται κυρίως οι μητέρες! Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η επιστήμη προτρέπει την εξάλειψη των φόβων, αφού είναι απαραίτητοι για την επιβίωσή μας, χαρακτηρίζοντας παράλληλα αυτό που είμαστε», εξηγεί ο νευροεπιστήμονας και ψυχίατρος Δρ Jacek Dębiec.
Παράλληλα, όταν μπλόκαραν τις ενέργειες στην περιοχή της αμυγδαλής… παρατήρησαν ότι αμέσως τα νεογνά σταμάτησαν να «διδάσκονται» τον φόβο μέσα από την οσμή! Η τελευταία ανακάλυψη, βέβαια, χαρίζει ελπίδες στην επιστημονική κοινότητα για την εφεύρεση φαρμακευτικής τεχνικής που θα ελαττώνει το αντίκτυπο των ισχυρών γονεϊκών φοβιών πάνω στα παιδιά. Την ίδια στιγμή, η προσοχή των ψυχιάτρων κατευθύνεται προς τους βετεράνους του Αφγανιστάν και του Ιρακ και στα αγέννητα παιδιά τους, με απώτερο σκοπό να μην τους μεταδώσουν τα ψυχικά τραύματα και τις «αναμνήσεις» τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της μετάδοσης του φόβου αποτελούν οι απόγονοι όσων σώθηκαν από το Ολοκαύτωμα στην Πολωνία, οι οποίοι ταλαιπωρούνταν από εφιάλτες και φοβίες… παρόλο που μόνο οι γονείς τους βίωσαν τη βία του Χίτλερ! «Όταν μια μητέρα διαθέτει ριζωμένες φοβίες, τις κάνει οικείες στους απόγονούς της, ακόμα και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πριν αποκτήσουν τις δικές τους εμπειρίες, τα μικρά παιδιά αποκτούν τις τραυματικές φοβίες της μητέρας τους, οι οποίες διαρκουν για μεγάλο διάστημα», συνεχίζει ο Πολωνός ψυχίατρος και επικεφαλής της μελέτης.
* Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS).
