Πώς να είμαστε ελεύθεροι

Στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς και σε συνθήκες που ακόμα στερούσαμε πρακτικά της ελευθερίας μας, αξίζει να συζητήσουμε το τι μας οδηγεί πραγματικά στην ελευθερία. Ή αντιθέτως τι μας εμποδίζει να είμαστε ελεύθεροι.

Η ελευθερία για μένα προσωπικά είναι αξία, άρα είναι πολύ σημαντική. Η ελευθερία όμως ευρύτερα είναι βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, γι’ αυτό και είναι κατοχυρωμένη παγκόσμια. Ωστόσο, όσο κι αν είναι θεσμικά κατοχυρωμένη, δεν φαίνεται να είναι πραγματικά τόσο υπαρκτή.

Πολλοί άνθρωποι φαίνεται να ζουν «δέσμιοι» τη ζωή τους, αλλά όχι από πραγματικά δεσμά, αλλά από νοητά. Δέσμιοι κακών σχέσεων, δέσμιοι του παρελθόντος τους, δέσμιοι των παθών τους, δέσμιοι των επιθυμιών τους που τις βαφτίζουν «ανάγκες». Άραγε τι φταίει και τόσοι πολλοί άνθρωποι στερούνται την ελευθερία τους, συνειδητά ή ασυνείδητα;

Στο παρόν άρθρο θα αναφερθώ επιγραμματικά στους παράγοντες που μας στερούν την ελευθερία ασυνείδητα, έτσι ώστε να τους συνειδητοποιήσουμε και ιδανικά να επιλέξουμε στο μέλλον να απαλλαγούμε από αυτούς ΣΥΝΕΙΔΗΤΑ.

1) Να επιθυμώ πράγματα πέρα από τον έλεγχό μου. Με βάση τον στωικό φιλόσοφο Επίκτητο «η πραγματική ελευθερία του ανθρώπου βρίσκεται στο να επιθυμεί πράγματα που είναι στον απόλυτο έλεγχό του». Με βάση αυτόν τον ορισμό, έννοιες όπως η δόξα, το χρήμα και η υγεία, αν και επιθυμητές, σίγουρα δεν είναι στον έλεγχό μας. Άρα αν θέλουμε να είμαστε υγιείς, αναγκαστικά δεν μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, γιατί κάθε φορά που θα ασθενούμε θα στενοχωριόμαστε για κάτι που χάσαμε, το οποίο όμως πραγματικά ποτέ δεν ήταν δικό μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο δρόμος για την αληθινή ελευθερία με βάση τον Επίκτητο

Αντιθέτως κάτι που είναι στον απόλυτο έλεγχό μας, άρα μας καθιστά ελεύθερους, είναι η αντίδρασή μας απέναντι στα γεγονότα. Το πώς νιώθουμε και αντίστοιχα αντιδρούμε για κάθε γεγονός, εξαρτάται από την ερμηνεία μας για αυτό, άρα από τη σκέψη μας. Αν επιλέγουμε συνειδητά να κάνουμε σκέψεις που μας ωφελούν, τότε θα διατηρούμε την ψυχική μας ηρεμία και γαλήνη ανεξαρτήτως συνθηκών.

2) Να ελέγχω τη συμπεριφορά των άλλων.

Πολλοί άνθρωποι και ιδιαίτερα γυναίκες, βάζουν στόχο να αλλάξουν τους άλλους. Αυτός εκτός από λάθος στόχος, είναι και μοιραίος, γιατί μας βάζει σε μια συγκρουσιακή κατάσταση με τους άλλους που παλεύουμε με το ζόρι να αλλάξουμε και ταυτόχρονα μας στερεί την ελευθερία. Πώς; Μα φυσικά, πώς να είσαι ελεύθερος όταν προσπαθείς να πετύχεις κάτι που δεν είναι στο χέρι σου; Ο στόχος σου εξαρτάται αποκλειστικά από έναν άλλο, άρα εσύ εξαρτάσαι επίσης από αυτόν τον άλλο. Κάθε φορά που θα συμπεριφέρεται με τρόπο που δεν σου αρέσει, αντί να προσπαθείς να αλλάξεις τη συμπεριφορά του, άλλαξε τη δική σου αντίδραση απέναντί του. Ή εντέλει άλλαξε αυτόν, εφόσον βλέπεις ότι δεν σου ταιριάζει.

3) Να κατηγορώ τους άλλους για τα προβλήματά μου.

Άλλη μια ύπουλη κατάσταση που μας στερεί την ελευθερία είναι όταν γκρινιάζουμε, παραπονιόμαστε ή κατηγορούμε τους άλλους για τα δικά μας προβλήματα. Αυτό ενώ φαινομενικά και πρόσκαιρα μας ανακουφίζει, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μας στερεί την ελευθερία. Λογικό είναι αυτό αν σκεφτείτε το εξής «Αν το πρόβλημα είναι έξω από σένα, άρα και η λύση είναι έξω από σένα».

Άρα το να λύσεις εσύ το πρόβλημά σου εξαρτάται από τη βούληση αυτού, που τάχα στο δημιούργησε, για να στο λύσει; Ακούγεται τόσο οξύμωρο που συνειδητοποιείτε πόσο προβληματικό είναι. Ένας άνθρωπος σε όποια κατάσταση κι αν είναι, έχει πάντα μια τεράστια ελευθερία. Να επιλέξει την αντίδρασή του απέναντι σε αυτή. Αν λοιπόν επιλέγεις να κατηγορείς άλλους για τα προβλήματά σου, τότε αποβάλλεις αυτόματα και την ελευθερία σου να βρεις τη λύση.

4) Δεν ξεπερνάω το παρελθόν.

Κάτι άλλο που μας στερεί την ελευθερία είναι το να μένουμε κολλημένοι στο παρελθόν. Με οποιαδήποτε έννοια το να μένω στο παρελθόν με εμποδίζει να χαρώ το σήμερα, μου στερεί ελευθερία επιλογών και δράσης. Είτε συνεχίζω μια δουλειά που δεν μου αρέσει, γιατί αυτό σπούδασα, αυτό ξέρω… Είτε μένω σε μια σχέση που δεν μου ταιριάζει από φόβο μην βρω χειρότερα στο μέλλον… Είτε αναμασάω γεγονότα του παρελθόντος που με πλήγωσαν…

Το γεγονός είναι ένα, ο μόνος χρόνος που υπάρχει είναι το τώρα, το παρόν. Μόνο τώρα είμαι ελεύθερος να κάνω οποιαδήποτε επιλογή για τη ζωή μου. Ούτε στο παρελθόν που δεν υπάρχει, ούτε στο μέλλον που δεν έχει έρθει ακόμα. Η απόλυτη ελευθερία κρύβεται στο να βρίσκομαι συνειδητά, παρών, στο τώρα.

5) Με κυριεύει ο φόβος.

Εκτός από το να μένω στο παρελθόν και το αντίθετό του είναι επίσης προβληματικό. Δηλαδή το να φοβάμαι για το μέλλον πάλι μου στερεί την ελευθερία, αλλά με άλλο τρόπο. Ο φόβος επί την ουσίας είναι μια κακή πρόβλεψη για ένα μελλοντικό σενάριο που δεν έχει συμβεί. Π.χ. φοβάμαι να μιλήσω σε μια κοπέλα που μου αρέσει μήπως «φάω χυλόπιτα».

Φοβάμαι να ζητήσω αύξηση από τον προϊστάμενό μου, μην και … με απολύσει.

Φοβάμαι να ταξιδέψω με χιόνια για να μην κινδυνεύσω να τρακάρω.

Βλέπετε ότι ο φόβος πάντα είναι μια κακή σκέψη για κάτι μελλοντικό, που δεν έχει συμβεί ακόμα. Και που μπορεί και να μην συμβεί ποτέ. Όσο περισσότερο όμως ζω με φόβους και όσο περισσότερους έχω, τόσο εμποδίζει τη δράση μου, άρα μου στερεί την ελευθερία. Αν κάθε τι που φοβάμαι το αποφεύγω, τότε γίνομαι όλο και λιγότερο ελεύθερος. Κάθε φόβος που προστίθεται στη ζωή μου καταλήγει τελικά να με εμποδίζει να ζω όπως θέλω, ενώ θα έπρεπε απλώς να με προειδοποιεί.

6) Με ελέγχουν οι κακές μου συνήθειες

«Έξις δευτέρα φύσις» έλεγαν οι αρχαίοι θέλοντας να δείξουν τη δύναμη που έχουν οι συνήθειες πάνω μας. Όταν συνηθίζεις κάτι σου γίνεται δεύτερη φύση, τόσο που ξεχνάς την ύπαρξή σου χωρίς την ύπαρξη της συνήθειας. Ένας καπνιστής δεν φαντάζεται τη ζωή του χωρίς τσιγάρο. Ξεχνάει βέβαια ότι δεν γεννήθηκε με τσιγάρο στο στόμα, αλλά κάποτε υπήρξε μη καπνιστής. Κάποιος συνηθίζει στην αναβλητικότητα και καταλήγει να λέει «είμαι αναβλητικός». Λες και η αναβλητικότητα είναι …κατάρα πάνω από το κεφάλι του που τον κυνηγάει!

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αναβλητικότητα: Τεμπελιά ή φόβος;

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όπως το εξής απλό: «Κάθε συνήθεια κάποτε δημιουργήθηκε, αλλά πριν από αυτό, ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ. Και θα πάψει αντίστοιχα να υπάρχει, αν εμείς αποφασίσουμε να αλλάξουμε συνήθεια. Ή απλώς να κόψουμε την κακή μας συνήθεια.

7) Βαφτίζω τις επιθυμίες μου «ανάγκες».

Το τελευταίο εμπόδιο της ελευθερίας μας, που είναι αποτέλεσμα του καταναλωτισμού, είναι ότι μας κυριεύουν οι επιθυμίες μας και κυριαρχούν στη ζωή μας. Άρα αν είναι «απαραίτητο» για εμάς να πάρουμε το νέο μοντέλο iphone που μόλις κυκλοφόρησε, τότε θα καταλήγουμε να δουλεύουμε συνέχεια για να πληρώνουμε τα αγαθά και τις υπηρεσίες που επιθυμούμε. Άρα θα στερούμαστε τον πολύτιμο ελεύθερο χρόνο μας γιατί θα πρέπει να δουλεύουμε όλο και περισσότερο για να καλύπτουμε τις όλο και περισσότερες «ανάγκες»-επιθυμίες μας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 6 προτάσεις ημερολογίων για το 2021

Θα στερούμαστε επίσης την ελευθερία διαχείρισης του χρόνου μας εξαρχής, που είναι το πολυτιμότερο αγαθό όλων. Πότε θα ξεκινήσω να δουλεύω; Πόσο θέλω να δουλεύω; Πότε θα πάω διακοπές το καλοκαίρι και για πόσο; Αν επιλέγω εγώ εξαρχής με βάση τα θέλω μου και τις αξίες μου έχει καλώς, τότε είμαι πραγματικά ελεύθερος. Αν επιλέγω όμως με βάση τις υποχρεώσεις που μου δημιούργησαν οι επίπλαστες ανάγκες μου, τότε πάει… Το έχω χάσει το παιχνίδι.

Αν σας προβλημάτισε το παρόν άρθρο, τέλεια! Να ξέρετε αυτός ήταν ο στόχος του. Να σας προβληματίσει αρχικά και στη συνέχεια να σας εμπνεύσει και να σας κινητοποιήσει να σκεφτείτε απέναντι σε όλα αυτά που, συνειδητά ή ασυνείδητα, σας στερούν την ελευθερία. Αν τα σκεφτείτε και επιλέξετε να τα κρατήσετε, δικαίωμά σας και απόλυτα σεβαστό. Πλέον όμως τα επιλέγετε συνειδητά.

Αν όμως δεν τα θέλετε στη ζωή σας, τότε θα πρέπει να αποφασίσετε να δράσετε για να τα αλλάξετε. Μια και ήρθε νέο έτος και είναι ιδανική ευκαιρία για νέους στόχους, ίσως αξίζει να είναι αυτός ο σημαντικότερος στόχος για το 2021. Να μπορέσετε, εσείς προσωπικά, να ζείτε ελεύθεροι από εδώ και πέρα τη ζωή σας. Γιατί ελεύθεροι, θεωρητικά και συνταγματικά, όλοι είμαστε, τουλάχιστον στην Ελλάδα. Ουσιαστικά όμως, πόσοι είμαστε;

Καλή χρονιά σας εύχομαι με υγεία, χαρά, αγάπη και ελεύθερες επιλογές!!!

Bio Εύη Ξυραφά

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6937524688

Website: http://www.believeinyou.gr/

Email: info@believeinyou.gr

Facebook: https://www.facebook.com/BelieveInYou.gr

Skype: evi_xyrafa

Βιβλίο: “Θέλω Πιστεύω Μπορώ: Τα 3 κλειδιά της ζωής”

Αν ενδιαφέρεστε για ατομικές συναντήσεις coaching από κοντά, τηλεφωνικά ή μέσω skype, επικοινωνήστε μαζί μου. Θα χαρώ να σας βοηθήσω σε κάθε βήμα!

Συντάκτης: Εύη Ξυραφά, Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης

Influence:

Σύμβουλος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, Εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας…