Η δύναμη της λέξης Όχι είναι συχνά υποτιμημένη. Ως άνθρωποι και ως κοινωνία έχουμε ένα πρόβλημα για την σαφή οριοθέτηση …
Γιατί είναι δύσκολο να πούμε «όχι»; Ποιοί είναι οι κρυφοί φόβοι μας;
Πόσες φορές σας έχει τύχει να θέλετε να πείτε «όχι», αλλά τελικά να λέτε «ναι»; Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό, όπως και πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να αρνηθείτε κάτι, χωρίς να φανείτε αγενής. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αποφασίσετε πως ήλθε η ώρα να το κάνετε. Όπως λέει ο Πάουλο Κοέλιο, «Το ‘όχι’ δεν είναι αμαρτία, το ‘ναι’ δεν είναι αρετή».
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι στους οποίους όλοι καταφεύγουν για να τους ζητήσουν κάτι -συνήθως να τους φορτώσουν κάποια δυσάρεστη υποχρέωση-, εκείνοι που οι άλλοι τους θεωρούν πρόθυμους και διαθέσιμους για τα πάντα. Για τους ανθρώπους αυτούς η λέξη «όχι» είναι απαγορευμένη, καθώς μοιάζουν να έχουν ανεξάντλητα αποθέματα ευγένειας, ανοχής και υπομονής. Είναι όμως έτσι;
Αν στην παραπάνω περιγραφή αναγνωρίσατε τον εαυτό σας, θα ήταν χρήσιμο να αναρωτηθείτε γιατί σας συμβαίνει αυτό. Ποιοι λόγοι σας ωθούν να δέχεστε ό,τι σας ζητήσουν και να φοβάστε να εκστομίσετε κάτι άλλο εκτός από το «ναι»;
Αιτίες που δυσκολευόμαστε να αρνηθούμε
Οι άνθρωποι αυτής της κατηγορίας έχουν μάθει από μικρή ηλικία να ακούν μόνο «μπράβο» και να λαμβάνουν επιβράβευση για τη σωστή συμπεριφορά τους. Αυτό στην πορεία επεκτάθηκε στο να υποτάσσονται στις επιθυμίες των άλλων, για να μην τους απογοητεύσουν.
Επιπλέον, δεν θέλουν να χάσουν τον έπαινο, διότι έχουν μάθει πως μόνο όταν ακούν καλά λόγια βρίσκονται στον σωστό δρόμο. Αν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, αναρωτηθείτε μήπως με τον τρόπο αυτό σας εκμεταλλεύονται και, τελικά, ζείτε έχοντας ως προτεραιότητα τις ανάγκες των άλλων και όχι τις δικές σας.
-
Ενοχές και φόβος απόρριψης
Σε αντίθεση με τα «καλά παιδιά», οι άνθρωποι αυτοί βίωσαν έντονα την απόρριψη στην παιδική τους ηλικία. Κάθε φορά που η συμπεριφορά τους δεν ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις, εισέπρατταν από τους γονείς θυμό, απειλές και τιμωρίες ή τους έκαναν να νιώθουν ενοχές για τα συναισθήματα που προκαλούσαν. Η αποδοχή τους από τους γονείς περνούσε μόνο μέσα από την πλήρη συμμόρφωση στις εντολές τους.
Κάθε τι που δυσαρεστούσε τους γονείς τους, όσο ασήμαντο και αν ήταν, αποτελούσε αφορμή για να εκφραστούν απορριπτικά. Η ανάληψη πρωτοβουλιών, η ικανοποίηση επιθυμιών, η έκφραση προσωπικής γνώμης, διαφορετικής από εκείνης των γονιών, ήταν πράγματα απαγορευμένα. Στην ενήλικη ζωή τους οι άνθρωποι αυτοί έχουν εξισώσει την άρνηση με την απόρριψη και νιώθουν ενοχές αν δεν υποταχθούν στις επιθυμίες των άλλων βάζοντας στην άκρη τις δικές τους ανάγκες.
Οι καλοσυνάτοι άνθρωποι νιώθουν ηθική ικανοποίηση από την προσφορά στους άλλους και το «ευχαριστώ» τους αποζημιώνει και με το παραπάνω για τους κόπους τους, για τους οποίους, έτσι και αλλιώς, δεν διαμαρτύρονται. Ο αλτρουισμός αποτελεί για αυτούς αδιαπραγμάτευτη στάση ζωής.
Αν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, να θυμάστε ότι το να είστε καλός άνθρωπος, πρόθυμος να συνδράμετε όποιον έχει ανάγκη, αποτελεί σίγουρα ένα θετικό στοιχείο του χαρακτήρα σας, αλλά με μία προϋπόθεση: ότι δεν το παρακάνετε. Οι πράξεις καλοσύνης πρέπει να φθάνουν μέχρι το σημείο που δεν θα αρχίσετε να χάνετε τον εαυτό σας και να ζείτε μόνο για να τα προσφέρετε όλα στους άλλους και τίποτα σε εσάς.
Οι ευγενείς άνθρωποι δεν λένε ποτέ «όχι» από φόβο ότι θα θεωρηθούν αγενείς. Δίνουν τόσο μεγάλη σημασία στη γνώμη των άλλων, ώστε προτιμούν να κάνουν κάτι που δεν επιθυμούν παρά να επιτρέψουν να σχηματίσουν οι άλλοι κακή εντύπωση για το άτομό τους. Οι προσωπικές τους επιθυμίες μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα και το μόνο που έχει σημασία είναι να μην τους κακοχαρακτηρίσουν.
Άλλοτε πάλι ντρέπονται να αρνηθούν, φοβούμενοι ότι θα πληγώσουν τους άλλους ή θα τους φέρουν σε δύσκολη θέση. Αν ανησυχείτε και εσείς μήπως η άρνησή σας εκληφθεί ως προσβολή, σκεφθείτε ότι μπορείτε απλώς να αρνηθείτε ευγενικά.
-
Ηπιότητα
Αν δεν είστε άνθρωπος των συγκρούσεων και σας αρέσει να αντιμετωπίζετε τα πάντα με πραότητα και ηρεμία, τότε ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι τόσο ἠπιοι και χαμηλών τόνων που δυσκολεύονται να ξεστομίσουν το «όχι», για να μην ταράξουν τα νερά.
Αποφεύγουν τις συγκρούσεις, την ένταση, τις αντιπαραθέσεις και επιδιώκουν τη συνδιαλλαγή και τον συμβιβασμό. Δεν τους αρέσουν οι φωνές, οι διαφωνίες και, γενικά, οτιδήποτε ταράζει την ηρεμία τους. Επιπλέον, δεν θέλουν να προξενούν δυσάρεστα συναισθήματα.
Η ηρεμία τους αποπνέει μια θετικότητα, που δεν θεωρούν σωστό να διαταράξουν με μία άρνηση. Αφού μπορούν να κάνουν αυτό που τους ζητούν, τότε γιατί να πουν «όχι»; Καλό είναι να είστε άνθρωποι θετικοί και πράοι, όμως εντάσσοντας και κάποιες αρνήσεις στο ρεπερτόριο των απαντήσεών σας προς τους άλλους, σκεφθείτε πως ίσως κερδίσετε περισσότερη ηρεμία από όση φοβάστε ότι θα χάσετε.
-
Φόβος της μοναξιάς
Οι άνθρωποι που δυσκολεύονται να πουν «όχι», συχνά δέχονται με βαριά καρδιά τις επιθυμίες των άλλων από φόβο μήπως μείνουν μόνοι. Αν μια παρέα αποφασίσει κατά πλειοψηφία κάτι με το οποίο δεν συμφωνούν, δεν θα εκφράσουν καν τη διαφωνία τους από φόβο μήπως τους αντιπαθήσουν, μήπως τους θεωρήσουν «ξενέρωτους» ή βαρετούς. Αντίθετα, θα συμβιβαστούν με τις αποφάσεις των άλλων σε βάρος των δικών τους επιθυμιών, που μένουν πάντα ανικανοποίητες. Και αυτό γιατί δεν εκφράζουν ποτέ τη διαφορετική τους γνώμη, φοβούμενοι ότι αυτό θα αποτελέσει αφορμή να τεθούν στο περιθώριο από την ομάδα.
Έτσι, αλλοτριώνονται, αποξενώνονται από τον ίδιο τους τον εαυτό και τις ανάγκες τους και καταλήγουν να συμμορφώνονται μόνο σε ό,τι ικανοποιεί τους άλλους. Αν στην περιγραφή αυτή αναγνωρίσατε τον εαυτό σας, τότε είναι καιρός να πάψετε να αρνείστε τη διαφορετικότητά σας και να λέτε συνεχώς «ναι» για να μη σας απορρίψουν.
Σκεφθείτε ότι, αν οι άλλοι δεν σας εκτιμούν για αυτό που πραγματικά είστε, όσο διαφορετικό και αν είναι, δεν έχετε λόγο να βρίσκεστε μαζί τους. Η μοναξιά είναι προτιμότερη από την υποτίμηση του εαυτού σας. Εξάλλου, πού ξέρετε; Ίσως αν πείτε και κανένα «όχι» να διαπιστώσετε ότι δεν σας θεωρούν, τελικά, και τόσο «αλλόκοτους».
