21 Ιστορίες και “το κοράκι”, του Edgar Allan Poe
Από τότε που γνώρισα τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε, στην εφηβεία μου, έγινε ο αγαπημένος μου συγγραφέας. Με συνάρπασαν τα διηγήματα, τα μυθιστορήματα και τα ποιήματά του. Μάλιστα, κάποια ποιήματα μετέφρασα στη γλώσσα μας, ενώ αισθάνομαι την επήρειά του σε κάποια δικά μου κείμενα.
Δύο κυρίως στοιχεία της γραφής του με προσέλκυσαν: το έντονο ψυχικό πάθος και η λεπτολογία και ακριβολογία της έκφρασης, ιδιαίτερα εμφανής στα “αστυνομικά” του έργα. Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι περιέγραψε αυτό το στοιχείο πολύ παραστατικά: «Αυτό που είναι εκπληκτικό στον Πόε είναι η ρώμη της φαντασίας του και η ακρίβεια της εύγλωττης λεπτομέρειας. Έτσι, επιτυγχάνει ένα αποτέλεσμα παραδόξως αληθοφανές και πειστικό».
Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει πολλές εκδόσεις του έργου του. Η συγκεκριμένη, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με κατακόκκινο εντυπωσιακό εξώφυλλο, που παραπέμπει στο αίμα και το έγκλημα, ευτύχησε να μεταφραστεί από τη βραβευμένη μεταφράστρια Κατερίνα Σχινά. Όποιος δοκιμάσει να διαβάσει Πόε στο πρωτότυπο γρήγορα αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες που κρύβει η μετάφρασή του σε άλλη γλώσσα. Η ίδια είναι επίσης υπεύθυνη για την επιλογή των κειμένων αλλά και για τα χρήσιμα επεξηγηματικά σχόλια που τα συνοδεύουν.
Η έκδοση αυτή είναι μια μικρή ανθολογία διηγημάτων, που χωρίζονται σε έξι ενότητες, ανάλογα με το περιεχόμενό τους: Τρόμος, Φανταστικό, Μυστήριο, Περιπέτεια, Επιστημονική φαντασία και Σάτιρα. Κλείνει με το εμβληματικό ποίημα «Το κοράκι». Είναι ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, γι’ αυτό και γίνεται ειδική μνεία στον τίτλο. Ο Σαρλ Μποντλέρ έχει χαρακτηρίσει την ποίηση του Έντγκαρ Άλαν Πόε «βαθιά και στιλπνή σαν όνειρο, μυστηριακή και τέλεια σαν κρύσταλλο.»
Για να αντιληφτεί, όμως, κανείς ολοκληρωμένο το έργο του Πόε πρέπει να διαβάσει και άλλα κλασικά του δημιουργήματα όπως ο περίφημος Χρυσός σκαραβαίος.
Ο Πόε θεωρείται ο πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος. Πριν από αυτόν (1809-1849) δεν υπήρχε τίποτε. Ούτε ιδιωτικοί αστυνομικοί ούτε ντετέκτιβ ούτε αστυνομικοί διευθυντές, ούτε ευφάνταστες γηραιές κυρίες που λύνουν γρίφους. Όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης, ο Πόε ανέθεσε τον ρόλο αυτό σε έναν γάλλο ιππότη! Ο διάσημος συγγραφέας αστυνομικών έργων και δημιουργός του Σέρλοκ Χολμς, ο Άρθουρ Κόναν Ντόϊλ παραδέχεται ότι: «Οι ιστορίες μυστηρίου του Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι η ρίζα από την οποία βλάστησε μια ολόκληρη λογοτεχνία. Πού ήταν το αστυνομικό μυθιστόρημα πριν ο Πόε τού εμφυσήσει την πνοή της ζωής;»
Η σύντομη, βασανισμένη και πολυκύμαντη ζωή του Πόε, που πέθανε σαράντα ετών υπό δυσμενείς και ανεξιχνίαστες συνθήκες δίνουν την αίσθηση πως ο βίος παρεμβαίνει στο έργο του και αντιστρόφως.
Φέρνω βαρέως το γεγονός ότι κάποτε, ευρισκόμενος στις ΗΠΑ, δεν κατάφερα να επισκεφτώ τον τάφο του συγγραφέα, στη Βαλτιμόρη, για να του αφήσω ένα μπουκάλι κονιάκ, όπως έκανε ο άγνωστος θαυμαστής του που, από το 1949 και για 60 συνεχόμενα χρόνια, του άφηνε κάθε χρόνο μαζί με τρία κόκκινα τριαντάφυλλα.
Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και στον τόπο μας. Αυτό φαίνεται και από τους στίχους του Άλκη Αλκαίου στο υπέροχο τραγούδι του Μικρούτσικου που είπε ανεπανάληπτα ο Μητροπάνος: «Ελλάδα Βέμπο μου και Μέριλιν Μονρόε / Ελλάδα Ελύτη μου και Έντγκαρ Άλλαν Πόε…»
Παρά τις 448 σελίδες του βιβλίου η τιμή είναι ιδιαίτερα προσιτή: λιγότερο από 10 ευρώ.
