20 χρόνια Ίντερνετ, η ιστορία του διαδικτύου
Πριν από ακριβώς 20 χρόνια, στις 10 Αυγούστου 1991, στη Γενεύη της Ελβετίας, γεννήθηκε το ίντερνετ όπως το ξέρουμε σήμερα. Το ευρωπαϊκό ινστιτούτο ατομικής ενέργειας, που τελευταία έγινε και σ’ εμάς γνωστό με τα λατινικά του αρχικά (CERN) «ανέβασε» την πρώτη ιστοσελίδα που ήταν προσβάσιμη όχι μόνο στους εξειδικευμένους επιστήμονες, οι οποίοι εκμεταλλεύονταν την τεχνολογία για να επικοινωνήσουν, αλλά δυνητικά για όλο τον κόσμο που είχε ηλεκτρονικό υπολογιστή και μπορούσε να συνδεθεί στο διαδίκτυο. Τότε, βέβαια, αυτοί που μπορούσαν να εκμεταλλευθούν την ιστοσελίδα του CERN ήταν ελάχιστοι, αλλά η ιδέα της εξάπλωσης του διαδικτύου σε κάτι παραπάνω από ένα μέσο επικοινωνίας των λίγων ήταν ένα τεράστιο βήμα, που ουσιαστικά γιγάντωσε το ίντερνετ και το μετέτρεψε στο πιο δυνατό μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης των ημερών μας.
Οι περισσότεροι έχουμε εξοικειωθεί πια με το διαδίκτυο και την αργκό του, όμως τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε τη δύναμή του. Όσο οι νέες γενιές μεγαλώνουν μαζί με το ίντερνετ, τόσο περισσότερο γίνεται κομμάτι της ζωής μας, κι όχι απόλυτα για καλό, όπως είχαν διαβλέψει και οι εμπνευστές του.
Η ιστορία του διαδικτύου ξεκίνησε το 1957 με την εκτόξευση του… πρώτου ρώσικου δορυφόρου Σπούτνικ 1! Βεβαίως και ο δορυφόρος δεν έχει σχέση με το ίντερνετ, όμως λόγω του ψυχροπολεμικού κλίματος οι ΗΠΑ άρχισαν να φοβούνται ότι οι Σοβιετικοί θα είχαν πια άμεση πρόσβαση στις ασύρματες στρατιωτικές επικοινωνίες, άρα και θα είχαν το πάνω χέρι σε μια ενδεχόμενη σύρραξη. Ένα από τα πρώτα ζητήματα που εξέτασε η DARPA, η υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών που συστάθηκε τότε από τον πρόεδρο Αϊζενχάουερ, ήταν η δημιουργία ενός δικτύου επικοινωνίας, το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση.
Ο καθηγητής Τζέι Λικλάιντερ μίλησε πρώτος για το γαλαξιακό δίκτυο, δηλαδή ένα δίκτυο υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα μπορούσαν να ανταλλάσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το 1969 δημιουργήθηκε το ARPANET, με τέσσερις κόμβους που αντιστοιχούσαν σε τρία πανεπιστήμια της Καλιφόρνια κι ένα της Γιούτα. Η ταχύτητα του δικτύου έφτανε τα 50 kbps, δηλαδή όσο ήταν και η ταχύτητα που είχαμε με τις συμβατικές τηλεφωνικές γραμμές πριν λίγα χρόνια. Μέσα σε τρία χρόνια στο δίκτυο ήταν συνδεδεμένα 23 πανεπιστήμια.
Η αρχή είχε γίνει. Δίκτυα μεταξύ πανεπιστημίων είχαν αρχίσει να ξεφυτρώνουν παντού, οπότε το επόμενο τεχνολογικό βήμα που έπρεπε να γίνει ήταν η σύνδεση όλων αυτών των δικτύων και η τελική τους ένωση σε ένα μηχανισμό, που θα επέτρεπε την επικοινωνία όλων με όλους. Το σημαντικό βήμα έγινε το 1986 από το εθνικό ίδρυμα επιστημών (NSF) των ΗΠΑ, που δημιούργησε το NSFNet, την πρώτη πανεπιστημιακή διαδικτυακή «ραχοκοκκαλιά», όπως την αποκάλεσαν. Η παγκόσμια πλατφόρμα του ίντερνετ, όμως, που χρησιμοποιούμε σήμερα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1989 από τον Τιμ Μπέρνερς-Λι στο CERN. Εκεί δημιουργήθηκε το λεγόμενο World Wide Web, ο παγκόσμιος ιστός, απ’ όπου προέρχονται και τα τρία πρώτα γράμματα που πληκτρολογούμε σε κάθε ιντερνετική διεύθυνση.
Πολλοί ταυτίζουν το World Wide Web με το ίντερνετ. Κι όμως, δεν είναι το ίδιο πράγμα. Ο παγκόσμιος ιστός είναι μία μόνο από τις λειτουργίες του διαδικτύου. Εντελώς ανεξάρτητες υπηρεσίες είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), οι ομάδες συζητήσεων (newsgroups), η διαμοίραση και επιφόρτωση αρχείων (files haring και file transfer).
Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του το ίντερνετ εξυπηρετούσε κυρίως εκπαιδευτικούς και επιστημονικούς σκοπούς, γι’ αυτό οι πρώτοι που εξοικειώθηκαν μ’ αυτό ήταν κυρίως καθηγητές, φοιτητές και επαγγελματίες που είχαν ανάγκη την πληροφορία. Με τον καιρό το διαδίκτυο άρχισε να χρησιμεύει ως πηγή πληροφοριών για επιστήμονες και δημοσιογράφους. Αυτομάτως άλλαξε και η υφή πολλών διαδικασιών: Η πληροφορία πια δεν ήταν ακριβή για να την αποκτήσεις, μπορούσε να βρεθεί δωρεάν και όχι π.χ. με κάποιο βιβλίο. Ο όγκος, όμως, των πληροφοριών έκανε επιτακτική την ανάγκη της διύλισης της πληροφορίας, δηλαδή την κριτική σκέψη για να ξεκαθαρίσουμε ποιες πληροφορίες από τον τεράστιο όγκο που μας προσφέρονται είναι χρήσιμες ή, όχι.
Η μαγεία με το διαδίκτυο και τις λειτουργίες του είναι ότι μετατρέπει τον κόσμο ολόκληρο σε ένα παγκόσμιο χωριό. Η διαδικασία αυτή, βέβαια, άργησε αρκετά για να εξελιχθεί. Το 1991 υπολογίζεται ότι λιγότερο από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είχαν ακούσει για το διαδίκτυο. Το 1997 οι χρήστες
ξεπερνούσαν τα 50 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο, κυρίως στις ΗΠΑ. Το 2002 υπολογίζεται ότι οι συνδεδεμένοι υπολογιστές ξεπέρασαν τα 300 εκατομμύρια και το 2007 οι χρήστες έσπασαν το φράγμα του ενός δισεκατομμυρίου… Υπολογίζεται, επίσης, ότι περισσότερες από 40 εκατομμύρια ιστοσελίδες και ιστολόγια (blogs) βρίσκονται αναρτημένα στον ιντερνετικό αέρα…
Σήμερα υπολογίζεται ότι παραπάνω από μισός πληθυσμός της υφηλίου όχι μόνο γνωρίζει τι είναι το ίντερνετ, αλλά και μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Αυτή η γιγάντωση, βέβαια, δεν έγινε με βάση ούτε επιστημονικές εργασίες, ούτε καν πληροφορίες που αφορούν πρακτικές συμβουλές ή, την επικαιρότητα. Το ίντερνετ εξελίχθηκε από μια ηλεκτρονική βιβλιοθήκη σε ένα πανίσχυρο μέσο αμφίδρομης επικοινωνίας όταν άρχισε να εκμεταλλεύεται τις δυνατότητές του για να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά… Και στην Ελλάδα υπήρξε ανάλογο ενδιαφέρον. Το 2001 υπολογίστηκε ότι μόλις 13% ανδρών και γυναικών 15-65 ετών είχαν σχέση με το διαδίκτυο. Το ποσοστό εκτινάχθηκε σε 31% το 2007, σε 52% το 2011 και φυσικά πρόκειται να ανεβαίνει όσο περνούν τα χρόνια…
Το διαδίκτυο ήταν το πρώτο μέσο που έγινε πραγματικά αμφίδρομο. Και το ραδιόφωνο και η τηλεόραση προσπάθησαν να βάλουν τον δέκτη σε διαδικασία να συμμετέχει με κάποιο τρόπο και τα τελευταία χρόνια η διαδικασία έχει εξελιχθεί, από τα τηλέφωνα και τα γραπτά μηνύματα στο ραδιόφωνο μέχρι τις γραμμές ψηφοφορίας στα ριάλιτυ σώου της τηλεόρασης. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να φτάσει τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter), τα ιστολόγια (blogs), το forum και το chat που επιτρέπουν ακόμα και την άμεση επικοινωνία μεταξύ δύο ανθρώπων που βρίσκονται στις δύο άκρες της γης. Στην ουσία ο κάθε χρήστης είναι παράλληλα και δέκτης και πομπός. Δεν παρακολουθεί τις ειδήσεις μέσω μιας ιστοσελίδας, δημιουργεί δικές του με τη συμμετοχή του είτε σε προσωπική ιστοσελίδα, είτε με συμμετοχή σε σχόλια. Μπορεί να εκφέρει την άποψή του για το καθετί χωρίς να υπάρχει κανένα φίλτρο και καμία διαδικασία φίμωσης.
Το σήμερα του ίντερνετ έχει ξεφύγει πια από το κείμενο κι έχει εξελιχθεί σε εικόνα και ήχο. Πλέον η επικοινωνία δεν γίνεται μόνο με γραπτά μηνύματα και κείμενα, αλλά με ζωντανή εικόνα μέσω κάμερας που διαθέτουν και οι δύο χρήστες. Όλο και περισσότεροι 
τραγουδιστές και άλλοι καλλιτέχνες κυκλοφορούν τη δουλειά τους μέσω των υπηρεσιών αναπαραγωγής βίντεο, όπως το Youtube. Η διαδικασία ανταλλαγής βίντεο και μουσικής (ταινιών και CD) έχει καταφέρει τεράστιο πλήγμα στη μουσική βιομηχανία, αλλά μόλις πριν από λίγο καιρό οι εταιρείες σταμάτησαν να εχθρεύονται όσους ανταλλάζουν προϊόντα και προσπάθησαν να εκμεταλλευθούν την τεχνολογία προς όφελός τους.
Το αύριο του ίντερνετ περιέχει μεγαλύτερη τεχνολογία. Οι ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί που θα εκπέμπουν αποκλειστικά στο διαδίκτυο, άρα δεν θα χρειάζονται και καμία άδεια, βρίσκονται προ των πυλών, και στην Ελλάδα έχουμε τα πρώτα δειλά βήματα καθιέρωσης. Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, επίσης, προσπαθούν να ακολουθήσουν με την τεχνολογία των κινητών, ώστε να προσφέρουν σύνδεση στο δίκτυο από παντού και να μην αναγκάζουν τους νέους, στους οποίους κυρίως απευθύνονται, να βρίσκονται συνεχώς μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή, όσο μικρή κι αν είναι αυτή.
Η γιγάντωση, βέβαια, του ίντερνετ δεν είναι μόνο καλή. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος θα εξελιχθεί ηλεκτρονικά και μέσω του διαδικτύου. Η Κίνα κατηγορείται από πολλές κυβερνήσεις ότι έχει τελειοποιήσει τη διαδικασία του ηλεκτρονικού πολέμου και υποκλέπτει διάφορα στοιχεία από οργανισμούς και κυβερνητικές υπηρεσίες ακόμα και προηγμένων τεχνολογικά χωρών. Στη διαδικασία του παγκόσμιου χωριού, όπου βρισκόμαστε όλοι, επιτήδειοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τη συγκέντρωση μεγάλης μερίδας του παγκόσμιου πληθυσμού για γκρίζα διαφήμιση και διαμόρφωση γνώμης. Οι συναλλαγές με παράνομα προϊόντα, είτε αυτά είναι ναρκωτικά και απαγορευμένα φάρμακα, είτε πορνογραφικό υλικό, έγιναν ακόμα ευκολότερες. Και η παραπλάνηση των πρωτάρηδων έγινε ακόμα ευκολότερη. Το διαδίκτυο, όμως, παρά τις προσπάθειες αρκετών κυβερνήσεων να το ελέγξουν, έχει γιγαντωθεί ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, επειδή όλοι αισθάνονται πως δεν μπορούν να ελεγχθούν.
