Όταν διαβάζεις τον τίτλο «Ληξιπρόθεσμα Δάνεια» σίγουρα το μυαλό σου δεν πάει σε… αστυνομικό μυθιστόρημα. Κι όμως… Ο Πέτρος Μάρκαρης …
10 κλασικά αστυνομικά βιβλία
Ας πούμε ότι υπάρχει κάποιος που δεν έχει διαβάσει ούτε ένα βιβλίο μυστηρίου και θα ήθελε να κάνει μια αρχή με αυτό το αχανές λογοτεχνικό είδος, το οποίο γνωρίζει τόσο μεγάλη επιτυχία τον τελευταίο ενάμισι αιώνα. Πώς όμως να διαλέξει μέσα από αυτήν τη θάλασσα σύγχρονων αστυνομικών μυθιστορημάτων εκείνα που έβαλαν τα θεμέλια του είδους και το οδήγησαν στην σημερινή, γιγάντια, παγκόσμια παραγωγή; Εμείς είμαστε εδώ για να τον κατατοπίσουμε παρουσιάζοντας 10 θεμελιώδη, υπέροχα βιβλία, που έχουν πλέον χαρακτηριστεί ως κλασικά και καλό είναι να τα έχει διαβάσει όποιος θέλει να γνωρίσει από την Αστυνομική Λογοτεχνία και τα αμέτρητα είδη της.
Οι φόνοι της οδού Μοργκ, Edgar Allan Poe, 1841
Μέχρι την εποχή που ο Edgar Allan Poe έγραψε το Οι φόνοι της οδού Μοργκ η Αστυνομική Λογοτεχνία ήταν ανύπαρκτη ως είδος. Εκτός λοιπόν από την αξία του βιβλίου αυτή καθ’ αυτή, η συγκεκριμένη ιστορία θεωρείται ο θεμέλιος λίθος της, καθώς σε αυτήν παρουσιάζεται για πρώτη φορά ο Ιδιώτης Αστυνομικός Ερευνητής, το αρχέτυπο με τις ξεχωριστές ικανότητες, το πρόσωπο που έρχεται να διαλευκάνει το έγκλημα. Πρόκειται για τον Αύγουστο Ντυπέν έναν ευφυέστατο, εκκεντρικό ερευνητή που αναλαμβάνει να λύσει το μυστήριο των φόνων, ενώ ταυτόχρονα θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία των επόμενων διάσημων ντεντέκτιβ, όπως ο Σέρλοκ Χολμς και ο Ηρακλής Πουαρό.
Ο σκύλος των Μπάσκερβιλ, Arthur Conan Doyle, 1902
Αν έπρεπε να χρίσουμε κάποιον «Πατέρα» της Αστυνομικής Λογοτεχνίας, θα το κάναμε με κλειστά μάτια κι όλοι μαζί θα φωνάζαμε: Άρθουρ Κόναν Ντόιλ! Το Ο Σκύλος των Μπάσκερβιλ είναι ένα από τα τέσσερα μυθιστορήματά του και εκδόθηκε πρώτη φορά αποσπασματικά στο περιοδικό The Strand από τον Αύγουστο του 1901 έως τον Απρίλιο του 1902. Φυσικά πρωταγωνιστεί ο εμβληματικός ιδιωτικός ντεντέκτιβ Σέρλοκ Χολμς παρέα με το sidekick του Δρα Γουάτσον και το διαλέξαμε από απλή, καθαρή προτίμηση. Ό,τι και να διαβάσει κανείς από τον Α. Κ. Ντόιλ είναι απίθανο και οι δύο βασικοί χαρακτήρες είναι τόσο απολαυστικά διακριτοί και αξιοθαύμαστοι που έμειναν στην ιστορία. Ο Σέρλοκ είναι ο υπερευφυής ντεντέκτιβ με τη μνημειώδη αναλυτική σκέψη κι ο Γουάτσον φυσικά είμαστε όλοι εμείς. Όλοι εμείς που ακολουθούμε τον διάσημο ερευνητή στις περιπέτειές του προσπαθώντας να καταλάβουμε τις μεθόδους του και να εντοπίσουμε τα ίδια στοιχεία με εκείνον ελπίζοντας πως θα λύσουμε το μυστήριο. Οι περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς έχουν γίνει ταινίες, σειρές για την τηλεόραση, έχουν εκδοθεί για παιδιά, έχουν ακόμα δώσει την πρώτη ύλη για να γραφτούν άλλες ιστορίες και φυσικά έχουν αφήσει το στίγμα τους στην Αστυνομική Λογοτεχνία γενικότερα.
Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές, Agatha Christie, 1934
Είναι σχεδόν απίθανο να μην γνωρίζει κάποιος την Agatha Christie ή να μην έχει ακούσει τίποτα για τον Ηρακλή Πουαρό, που καλείται σε αυτό το βιβλίο να λύσει το μυστήριο της δολοφονίας του επιχειρηματία Σάμιουελ Ράτσετ, ταξιδεύοντας πάνω στο θρυλικό τρένο Οριάν Εξπρές. Η συγγραφέας εμπνεύστηκε το μυστήριο από την υπόθεση απαγωγής και δολοφονίας του μωρού του διάσημου αεροπόρου Τσαρλς Λίντμπεργκ. Το Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές συγκαταλέγεται ανάμεσα στα δέκα καλύτερα μυθιστορήματα της Βασίλισσας του είδους. Μέσα στην κλειστοφοβική ατμόσφαιρα του τρένου όπου έχει γίνει το έγκλημα, η συγγραφέας ξετυλίγει τις ικανότητες τόσο του Πουαρό, όσο και τις δικές της με ασύγκριτη μαεστρία.
Ο πλωτός ναύαρχος, Συλλογικό έργο, 1931
Στην Αγγλία του μεσοπολέμου πολλοί ήταν οι συγγραφείς που αρίστευσαν στον τομέα της Αστυνομικής Λογοτεχνίας, ο καθένας με τον τρόπο του. Είχαν μάλιστα ιδρύσει το περίφημο London Detection Club, μια δική τους Λέσχη με πρόεδρο τον καταπληκτικό G.K. Chesterton. Αποφάσισαν λοιπόν να γράψουν μια ιστορία μυστηρίου με το εξής βασικό ερώτημα: Ποιος σκότωσε τον ναύαρχο Πένιστοουν και τον έστειλε να περιπλανηθεί στο ποτάμι μέσα στην βάρκα του εφημέριου; Ο καθένας τους έπρεπε να γράψει ένα κεφάλαιο του βιβλίου, αλλά να στηριχθεί αυστηρά και μόνο στα όσα είχαν γράψει οι προηγούμενοι χωρίς να έχει ιδέα για τις λύσεις του μυστηρίου που είχαν εκείνοι στο μυαλό τους. Μια φιλόδοξη άσκηση δημιουργικής γραφής δηλαδή, για την οποία συνεργάστηκαν τα λαμπρότερα ονόματα του είδους: ανάμεσά τους η Agatha Christie, η Dorothy Sayers, ο G.K. Chesterton, ο Freeman Wills Crofts, ο Ronald Knox. Το τέλος έγραψε ο Anthony Berkeley που ένωσε όλα τα κομμάτια του παζλ και έδωσε την λύση. Αξιοθαύμαστη προσπάθεια, που έδωσε ένα ωραίο αποτέλεσμα και μπορεί να αποτελέσει πηγή για να ανακαλύψει κανείς όλους αυτούς τους συγγραφείς και να τους ψάξει καλύτερα αν το επιθυμεί.
Το Γεράκι της Μάλτας, Dashiell Hammett, 1930
Ακόμα κι αν δεν γνωρίζεις τον συγγραφέα ή δεν ξέρεις τίποτα για το βιβλίο, σίγουρα θα έχεις ακούσει για την ομώνυμη ταινία, η οποία θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Ο Dashiell Hammett έδωσε στον κόσμο αυτή την συναρπαστική αστυνομική ιστορία που ακόμα και σήμερα θεωρείται από πολλούς ως η καλύτερη που γράφτηκε ποτέ. Όλα γίνονται για έναν θησαυρό που για χάρη του αξίζει να φτάσει κάποιος στο έγκλημα. Ο ιδιωτικός ντεντέκτιβ του Hammett, ο Σαμ Σπέιντ, έχει ιδιαίτερες μεθόδους κι έναν εντελώς δικό του κώδικα τιμής. Ένας απατεώνας που μυρίζει λεβάντα, μια προκλητική και όμορφη γυναίκα που κανείς δεν μπορεί να εμπιστευθεί και μια γερή, καθαρόαιμη νουάρ πλοκή, κάνουν αυτό το μυθιστόρημα-σταθμό της αστυνομικής λογοτεχνίας να λάμπει σαν διαμάντι ακόμα και σήμερα.
Αντίο γλυκιά μου, Raymond Chandler, 1940
Μιλάμε για το ιερό τοτέμ των ιδιωτικών ντεντέκτιβ, τον Φίλιπ Μάρλοου. Από την στιγμή που ο Raymond Chandler επινόησε αυτόν τον χαρακτήρα, η Αστυνομική Λογοτεχνία απόκτησε το πρόσωπο εκείνο που θα επηρέαζε όσο κανένα άλλο τους μετέπειτα συγγραφείς του είδους. Έξυπνος, σκληρός, ικανός να αγνοήσει ακόμα και τον νόμο για να φτάσει στην λύση ενός εγκλήματος, οπλισμένος όμως με ένα κυνικό χιούμορ και μια ρομαντική ψυχή, ο Μάρλοου μπαίνει κατ’ ευθείαν στην καρδιά του αναγνώστη και την κρατάει σφιχτά δίπλα του σε όλες του τις περιπέτειες, ως την τελευταία σελίδα των βιβλίων στα οποία πρωταγωνιστεί.
Η Μάσκα του Δημητρίου, Eric Ambler, 1939
Όσο η Αστυνομική Λογοτεχνία κέρδιζε το ενδιαφέρον του κοινού στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, όλο και περισσότεροι αναγνώστες έπαυαν να τη θεωρούν κατώτερο λογοτεχνικό είδος. Μοιραία λοιπόν άρχισαν να ασχολούνται με αυτή συγγραφείς που ήθελαν να την μπολιάσουν με άλλα είδη, να της προσθέσουν νέα στοιχεία ενδιαφέροντος και να την εξελίξουν προς άλλες κατευθύνσεις. Ένας τέτοιος ήταν ο Eric Ambler, ο οποίος θεωρείται ο εφευρέτης του σύγχρονου πολιτικού θρίλερ.
Το 1938, ο Λάτιμερ, Άγγλος συγγραφέας κοινωνιολογικών μελετών και αστυνομικών μυθιστορημάτων με κάποια επιτυχία, αντικρίζει στο νεκροτομείο της Κωνσταντινούπολης το πτώμα του Δημητρίου Μακρόπουλου ή Τάλατ ή Ταλάδη, Ελληνόφωνου Τούρκου, πρώην εργάτη στα σύκα, δολοφόνου, κλέφτη, λαθρέμπορου ναρκωτικών, νταβατζή, κατασκόπου και νταή. Κι αρχίζει ένα οδοιπορικό από πόλη σε πόλη για να ανασυνθέσει τη ζωή του Δημητρίου στα Βαλκάνια και την Ευρώπη του μεσοπολέμου με τις πιο αναπάντεχες εξελίξεις.
Ο Μεγκρέ και ο νεκρός του, Georges Simenon
Ο Georges Simenon είναι ένας από τους διασημότερους Βέλγους συγγραφείς και ένας από τους πολυγραφότερους του αστυνομικού μυθιστορήματος. Έχει εκδώσει εκατοντάδες βιβλία, αυτά που τον έκαναν όμως να ξεχωρίσει είναι τα βιβλία του με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Μεγκρέ. Ο χαρακτήρας του επιθεωρητή Ζιλ Μεγκρέ, ενός Γάλλου αστυνομικού επιθεωρητή, εμφανίζεται σε 75 μυθιστορήματα και σε 28 διηγήματα. Αυτό που χαρακτηρίζει τον Μεγκρέ, δεν είναι τόσο οι αναλυτικές του ικανότητες, όσο η βαθιά γνώση της ανθρώπινης αδυναμίας και η οξεία διαίσθησή του. Αν και ο Simenon χαρακτηρίστηκε ως συγγραφέας «λαϊκών» αναγνωσμάτων, η κληρονομιά του στο συγκεκριμένο είδος είναι τεράστια και δύσκολο να μην τον συμπεριλάβει κανείς σε μια λίστα σαν ετούτη εδώ. Ένα μυθιστόρημα με πολλή αγωνία, ένταση, αλλά και χιούμορ, με μεγάλες αφηγηματικές ανατροπές και με έντονο το ανθρώπινο στοιχείο του Μαιγκρέ.
Ο ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ, Patricia Highsmith, 1957
Από καταβολής αστυνομικού μυθιστορήματος, το Καλό προσπαθούσε να νικήσει το Κακό ή έστω να το αποκαλύψει και να το περιορίσει. Στον Ταλαντούχο Κύριο Ρίπλεϊ η Patricia Highsmith είχε την τόλμη να δημιουργήσει έναν κεντρικό ήρωα ο οποίος, οπλισμένος με άπειρο κυνισμό, αστείρευτα αποθέματα αμοραλισμού και ένα πανέξυπνο, δημιουργικό μυαλό, θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να μεταχειρίζεται τους πάντες γύρω του σύμφωνα με τις επιθυμίες και τις επιδιώξεις του, να εγκληματεί επανειλημμένα και αντί να τιμωρείται, να ξεφεύγει από την τσιμπίδα του νόμου και να συνεχίζει παρακάτω σαν να μη συνέβη τίποτα. Αυτό θέλει μεγάλη τόλμη να το κάνει οποιοσδήποτε συγγραφέας, διότι ο αναγνώστης αγαπά την φυσική ισορροπία των πραγμάτων: έγκλημα, εξιχνίαση, τιμωρία. Όταν όμως έχεις το ταλέντο της P. Highsmith, δημιουργείς αυτόν τον χαρακτήρα που γίνεται διάσημος, αποκτά άλλα τέσσερα βιβλία με το όνομά του στον τίτλο, τα βιβλία αυτά γίνονται ταινίες κι ο ίδιος ο Ρίπλεϊ ένας από τους συγκλονιστικότερους ήρωες που γράφτηκαν ποτέ.
Ο κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο, John Le Carre, 1963
O John Le Carre είναι ο συγγραφέας που θεωρείται ότι έπλασε στα βιβλία του τον κόσμο των κατασκόπων, ιδιαίτερα στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, καλύτερα από κάθε άλλον. Με μια περιπετειώδη ζωή ως κατάσκοπος της ΜΙ5 και της ΜΙ6 ο ίδιος, το υλικό πάνω στο οποίο στήριξε τις ιστορίες του είναι όσο πιο κοντά στην πραγματικότητα γίνεται και αυτό, παρέα με την συγγραφική του δεινότητα, τον κατατάσσουν ανάμεσα στους εμβληματικούς συγγραφείς του είδους του.
Ένας Βρετανός κατάσκοπος που θέλει να αποσυρθεί από την υπηρεσία αναλαμβάνει μια τελευταία αποστολή: να παρεισφρήσει στο Ανατολικό Βερολίνο και να ξεσκεπάσει έναν διπλό πράκτορα. Μια αξεπέραστη ιστορία αγωνίας και μυστηρίου όπου δοκιμάζονται η ηθική και η ανθρώπινη συνείδηση. Το βιβλίο δεν είναι αστυνομικό με την καθαρή έννοια του όρου, είναι όμως ένα πολυβραβευμένο βιβλίο που έγινε ταινία και θεωρείται πλέον κλασικό. Pinco casino dünyasına adım atarak, en heyecanlı oyunlar ve büyük kazanma fırsatları sizi bekliyor. Pinco Casino Türkiye ile gerçek casino deneyimini yaşayın ve en popüler oyunların tadını çıkarın! Hemen şimdi Pinco Casino’ya katılın, şansınızın peşinden gidin!
Τα παραπάνω αριστουργήματα είναι μόνο μια μικρή γεύση από τα όσα συναρπαστικά περιμένουν τον αναγνώστη της Αστυνομικής Λογοτεχνίας ή, πιο σωστά, της Πεζογραφίας Μυστηρίου αν αποφασίσει να της δώσει μια ευκαιρία. Αν θέλαμε να είμαστε ακριβείς, η λίστα αυτή θα είχε τουλάχιστον 100 βιβλία, αλλά τότε δεν θα ήταν μια απλή λίστα, αλλά μια διδακτορική διατριβή. Καλή αρχή!