Οι λέξεις έχουν δύναμη, αλλά ορισμένες φορές, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να παραμείνουμε σιωπηλοί Σίγουρα θα έχεις ακούσει …
10 θέματα που οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι δε θίγουν σύμφωνα με την ψυχολογία
H κοινωνική ευφυΐα δεν αφορά μόνο το τι λέμε, αλλά και το τι δεν λέμε – ιδιαίτερα στις περιστασιακές συζητήσεις.
Υπάρχουν άνθρωποι που καταφέρνουν να κάνουν τις συζητήσεις να ρέουν αβίαστα. Ξέρουν πώς να συνδέονται, να εμπλέκονται και να αφήνουν τους άλλους να νιώθουν άνετα. Όμως, η κοινωνική ευφυΐα δεν αφορά μόνο το τι λέμε, αλλά και το τι δεν λέμε -ιδιαίτερα στις περιστασιακές συζητήσεις.
Η ψυχολογία μας δείχνει ότι η αναφορά ορισμένων θεμάτων μπορεί να δημιουργήσει αμηχανία, να φέρει ένταση ή ακόμα και να βλάψει τις σχέσεις μας. Γι’ αυτό, οι πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι τα αποφεύγουν εντελώς. Αν θέλεις να διαχειρίζεσαι κοινωνικές καταστάσεις με μεγαλύτερη ευκολία, ακολουθούν δέκα θέματα που είναι καλύτερο να μην θίγεις σε περιστασιακές συζητήσεις.
1. Χρήματα και προσωπικά οικονομικά
Τα οικονομικά επηρεάζουν σχεδόν κάθε πτυχή της ζωής μας, οπότε είναι φυσικό να υπάρχει περιέργεια για το πώς διαχειρίζονται οι άλλοι τα δικά τους. Ωστόσο, όταν μια συζήτηση περιστρέφεται γύρω από το εισόδημα, τα χρέη ή τις καταναλωτικές συνήθειες, μπορεί να δημιουργήσει αμηχανία ή να κάνει κάποιον να νιώσει κριτική ή πίεση. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι κατανοούν ότι οι οικονομικές συζητήσεις μπορεί να προκαλέσουν αισθήματα σύγκρισης, ανασφάλειας ή ακόμα και δυσαρέσκειας.
Γι’ αυτό, αποφεύγουν να ανοίγουν τέτοια θέματα, εκτός αν τα φέρει πρώτα ο συνομιλητής τους και η περίσταση είναι κατάλληλη. Όπως είπε κάποτε ο Carl Rogers, ένας από τους σημαντικότερους ψυχολόγους της ανθρωπιστικής ψυχολογίας: «Το παράδοξο είναι ότι όταν αποδέχομαι τον εαυτό μου όπως ακριβώς είμαι, τότε μπορώ να αλλάξω». Οι συζητήσεις για τα χρήματα συχνά κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν ότι θα έπρεπε να τα πηγαίνουν καλύτερα, όταν στην πραγματικότητα, η οικονομική πορεία του καθενός είναι διαφορετική. Αντί να συζητούν για μισθούς ή επενδύσεις, οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι επιλέγουν να επικεντρώνονται σε κοινά ενδιαφέροντα που προάγουν τη σύνδεση, αντί για τον ανταγωνισμό.
2. Αμφιλεγόμενες πολιτικές απόψεις
Μια συζήτηση γύρω από την πολιτική δεν είναι ένα πεδίο που έχει σίγουρη εξέλιξη. Αυτό που ξεκινά ως μια χαλαρή κουβέντα μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε έντονη αντιπαράθεση. Διαφορετικές αντιλήψεις μεταξύ των συνομιλητών μπορεί να οδηγήσουν τους εμπλεκομένους να είναι εκνευρισμένοι αντί να γνωριστούν καλύτερα. Οι περιστασιακές συζητήσεις αφορούν τη σύνδεση, όχι τη σύγκρουση.
Ο ψυχολόγος Daniel Kahneman είπε κάποτε: «Οι άνθρωποι επηρεάζονται πολύ πιο εύκολα από τις πληροφορίες που είναι άμεσα διαθέσιμες σε αυτούς». Με άλλα λόγια, οι πολιτικές μας απόψεις διαμορφώνονται από τις εμπειρίες, το περιβάλλον και τις πληροφορίες που έχουμε στη διάθεσή μας. Είναι μη ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι κάποιος θα αλλάξει άποψη σε μια περιστασιακή συζήτηση και συνήθως κάτι τέτοιο οδηγεί μόνο σε άσκοπες συγκρούσεις.
3. Η εμφάνιση κάποιου
Κάποτε κυριαρχούσε η αντίληψη πώς να συγχαρείς κάποιον για την απώλεια βάρους ήταν κάτι θετικό. Έλεγα φράσεις όπως: «Ουάου, έχεις αδυνατίσει πολύ! Δείχνεις υπέροχος!» νομίζοντας ότι θα το εκλάμβανε ως κομπλιμέντο. Υπάρχουν όμως και αμήχανες αντιδράσεις. Άλλωστε, η απώλεια βάρους μπορεί να οφείλεται σε έντονο στρες και προβλήματα υγείας. Τέτοιου είδους σχόλια υπενθυμίζουν απλώς τις δυσάρεστες καταστάσεις.
Ένα σχόλιο για την εμφάνιση κάποιου μπορεί να φαίνεται αθώο, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι σημαίνει πραγματικά για εκείνο, ακόμα και αν η πρόθεση είναι καλή. Ακόμα και τα πιο καλοπροαίρετα λόγια μπορεί να χτυπήσουν ένα ευαίσθητο σημείο. Η εστίασε σε χαρακτηριστικά που δεν συνδέονται με την εικόνα, όπως η ενέργεια, η καλοσύνη ή η δημιουργικότητα ενός ατόμου είναι προτιμότερα. Αυτού του είδους τα σχόλια κάνουν κάποιον να νιώθει καλά για το ποιος είναι, όχι μόνο για το πώς δείχνει.
4. Κουτσομπολιό
Συνήθως, οι ομαδικές συζητήσεις είναι ο χώρος που ευδοκιμούν τα κουτσομπολιά και τα αυθαίρετα συμπεράσματα. Είναι δελεαστικό να συμμετέχει οποιοσδήποτε στην κουβέντα. Όμως, κατά βάθος, αυτό είναι λάθος. Αν είναι τόσο εύκολο για αυτούς να κουτσομπολεύουν κάποιον άλλον, τι τους εμπόδιζε να κάνουν το ίδιο και για κάποιον άλλον που ήταν εκείνη τη στιγμή μπροστά; Η αλήθεια είναι ότι αυτά που κρίνουμε στους άλλους συχνά αντικατοπτρίζουν τις δικές μας ανασφάλειες, φόβους ή επικρίσεις. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι το κουτσομπολιό είναι μια επικίνδυνη συνήθεια. Διαβρώνει την εμπιστοσύνη, δημιουργεί περιττό δράμα και κάνει τους άλλους να αναρωτιούνται αν μπορούν πραγματικά να σου ανοίξουν την καρδιά τους. Αντί να μιλούν για τους ανθρώπους, προτιμούν να μιλούν με τους ανθρώπους επενδύοντας σε πραγματικές συνδέσεις αντί να ρίχνουν τους άλλους.
5. Οι καλές σου πράξεις
Ακούγεται αντιφατικό αλλά γιατί να μην μοιραστείς κάτι καλό που έκανες; Αν βοήθησες κάποιον, δώρισες σε φιλανθρωπίες ή έκανες μια ευγενική πράξη, δεν είναι άξιο αναφοράς; Το πρόβλημα είναι ότι, όταν μιλάς για τις καλές σου πράξεις, μπορεί να ακουστεί σαν να επιδιώκεις αναγνώριση, ακόμα και αν δεν είναι αυτή η πρόθεσή σου. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι κατανοούν ότι η αληθινή καλοσύνη δεν χρειάζεται χειροκρότημα. Όλοι θέλουμε να νιώθουμε εκτίμηση, αλλά αν συνεχώς υπενθυμίζουμε στους άλλους πόσο γενναιόδωροι ή καλοί είμαστε, τους κάνουμε να νιώθουν ότι πρέπει να μας επαινούν αντί να αφήνουμε την καλοσύνη να μιλήσει από μόνη της. Αντί να αναφέρεις τις καλές σου πράξεις, άφησε τις πράξεις σου να μιλούν για εσένα. Η πιο ουσιαστική γενναιοδωρία είναι αυτή που δεν έχει ανάγκη από αναγνώριση.
6. Το πόσο απασχολημένος είσαι
Όλοι το έχουμε πει ή το έχουμε ακούσει: «Είμαι απλά τόσο απασχολημένος!». Ένα πολυάσχολο πρόγραμμα μπορεί να θεωρείται ως ένδειξη επιτυχίας, αλλά δεν εντυπωσιάζει κανέναν. Αντίθετα, κυριαρχεί η ιδέα ότι δεν υπάρχει χρόνος για αυτούς. Σήμερα, η κοινωνία συχνά συγχέει την απασχόληση με την αξία. Όμως, η πραγματική σύνδεση συμβαίνει όταν είμαστε παρόντες, όχι όταν αναλύουμε τις ατελείωτες υποχρεώσεις μας. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι αποφεύγουν να μετατρέπουν τις συζητήσεις σε διαγωνισμούς για το ποιος έχει το πιο φορτωμένο πρόγραμμα. Αντίθετα, επικεντρώνονται στη στιγμή, γιατί κανείς δεν συνδέεται μέσω του άγχους, αλλά μέσω των κοινών εμπειριών.
7. Προσωπικά προβλήματα στις σχέσεις
Το να συζητάς τα προβλήματα της σχέσης σου σε περιστασιακές συζητήσεις μπορεί να κάνει τους άλλους να νιώθουν άβολα και να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουν τον σύντροφό σου. Εσύ μπορεί να συγχωρήσεις και να προχωρήσεις, αλλά οι άνθρωποι στους οποίους μίλησες θα θυμούνται κάθε παράπονο που εξέφρασες. Όπως λέει η ψυχολόγος Esther Perel: «Η ποιότητα της ζωής σου εξαρτάται τελικά από την ποιότητα των σχέσεών σου». Ένα βασικό στοιχείο για υγιείς σχέσεις είναι να ξέρουμε πότε να κρατάμε ορισμένα θέματα ιδιωτικά. Τώρα, όταν νιώθω την ανάγκη να μιλήσω για τη σχέση μου, επιλέγω με προσοχή σε ποιον θα ανοιχτώ, σε κάποιον που μπορεί να δώσει ώριμη συμβουλή ή απλά να ακούσει χωρίς να κρίνει. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι δεν είναι όλα τα προσωπικά προβλήματα για δημόσια συζήτηση.
8. Η σύγκριση των δυσκολιών
Όταν γίνεται σύγκριση των δυσκολιών των δικών σου με αυτές των συνομιλητών σου δε δείχνεις κατανόηση. Στην πραγματικότητα, όμως, η συζήτηση αφορά εσένα. Η αλήθεια είναι ότι ο πόνος δεν είναι διαγωνισμός. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι όταν κάποιος ανοίγεται για μια δυσκολία, δεν ψάχνει να ακούσει αν κάποιος άλλος περνάει χειρότερα — αλλά αναζητά κατανόηση και υποστήριξη. Όπως είπε ο ψυχολόγος Carl Rogers: «Όταν κάποιος σε ακούει πραγματικά, χωρίς να σε κρίνει, χωρίς να προσπαθεί να πάρει την ευθύνη για σένα, χωρίς να προσπαθεί να σε διαμορφώσει, τότε αυτό το συναίσθημα είναι απίστευτα απελευθερωτικό». Η καλή ακρόαση είναι δείγμα ενσυναίσθησης. Η αληθινή σύνδεση δεν έρχεται μέσα από μια σύγκριση του ποιος έχει περάσει τα περισσότερα, αλλά από την απλή, ειλικρινή παρουσία.
9. Τα μελλοντικά σου σχέδια
Μπορεί να φαίνεται αθώο, ακόμα και συναρπαστικό, να μιλάς για τους μεγάλους σου στόχους και τις μελλοντικές σου φιλοδοξίες. Όμως, οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι το να μοιράζεσαι υπερβολικά τα σχέδιά σου μπορεί να σου κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Γιατί; Επειδή το να μιλάς για τους στόχους σου μπορεί να ξεγελάσει τον εγκέφαλό σου και να σου δώσει την αίσθηση ότι τους έχεις ήδη πετύχει. Η έρευνα του ψυχολόγου Peter Gollwitzer δείχνει ότι όταν ανακοινώνουμε τις φιλοδοξίες μας δημόσια, νιώθουμε μια πρόωρη αίσθηση επίτευξης, κάτι που συχνά μειώνει το κίνητρό μας να τις πραγματοποιήσουμε στην πράξη. Όπως είπε ο ίδιος: «Όταν οι άλλοι αναγνωρίζουν τις προθέσεις μας για μια επιθυμητή ταυτότητα, αυτό μας δίνει μια πρόωρη αίσθηση ότι ήδη την κατέχουμε». Με άλλα λόγια, μιλώντας πολύ για τα σχέδιά σου, μπορεί άθελά σου να μειώσεις τις πιθανότητες να τα υλοποιήσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κρατάς τα όνειρά σου για τον εαυτό σου, αλλά να είσαι επιλεκτικός με το πότε και σε ποιον τα αποκαλύπτεις. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι ξέρουν ότι οι πράξεις μιλούν πιο δυνατά από τα λόγια. Αντί να συζητούν διαρκώς για το μέλλον, εστιάζουν στην πρόοδο. Άφησέ τα επιτεύγματά σου να δείξουν τον δρόμο, αντί να στηρίζεσαι απλώς στις υποσχέσεις σου.
10. Το πόσο δεν συμπαθείς κάποιον
Συχνά, τα άτομα που μας ενοχλούν περισσότερο αποκαλύπτουν κάτι βαθύτερο για εμάς και τα όριά μας, τις ανασφάλειές μας ή τις αξίες μας. Οι κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι γνωρίζουν ότι το να διαδίδεις αρνητικότητα για κάποιον δεν λύνει το πρόβλημα παρά μόνο το μεταφέρεις. Αντί να εστιάζουν στο ποιον δεν συμπαθούν, επικεντρώνονται στους ανθρώπους και τις ενέργειες που θέλουν στη ζωή τους. Και όταν έχουν πρόβλημα με κάποιον, είτε το αντιμετωπίζουν άμεσα είτε το αφήνουν να φύγει. Η κοινωνική νοημοσύνη δεν αφορά μόνο το τι λέμε αλλά και το τι επιλέγουμε να μη λέμε.
Οι πιο κοινωνικά ευφυείς άνθρωποι ξέρουν ότι ορισμένα θέματα, όσο κι αν φαίνονται αθώα, μπορούν να προκαλέσουν αμηχανία, ένταση ή ακόμα και να βλάψουν τις σχέσεις τους. Το να αποφεύγουμε συζητήσεις που δημιουργούν συγκρούσεις δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς, απλώς σημαίνει ότι ξέρουμε πότε, πού και πώς να μιλάμε για ευαίσθητα ζητήματα. Η πραγματική επικοινωνία δεν έχει να κάνει με το να κερδίζουμε επιχειρήματα ή να εντυπωσιάζουμε τους άλλους, αλλά με το να δημιουργούμε σχέσεις βασισμένες στην κατανόηση, τον σεβασμό και την ενσυναίσθηση. Γιατί, στο τέλος της ημέρας, οι πιο σημαντικές συζητήσεις είναι αυτές που ενώνουν τους ανθρώπους κι όχι αυτές που τους χωρίζουν.
