Τι είναι το Αλτσχάιμερ και τι προκαλεί στον εγκέφαλό μας;
Εδώ και πολλά χρόνια, πολλοί ηλικιωμένοι άνθρωποι ταλαιπωρούνται από διάφορες παθήσεις που προκαλούν άνοια και κενά μνήμης. Ίσως η πιο διαδεδομένη από αυτές να είναι η γνωστή σε όλους μας, νόσος Αλτσχάιμερ, η οποία προσβάλει ετησίως έναν αρκετά υψηλό αριθμό ατόμων τρίτης ηλικίας, επιβαρύνοντας κατά πολύ την ποιότητα ζωής τους. Τι είναι όμως η νόσος αυτή και πόσο επικίνδυνη είναι για την υγεία; Ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο και πως τελικά μπορούμε να προστατευτούμε;
Η νόσος Αλτσχάιμερ
Το 1906 ο Γερμανός ψυχίατρος Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ περιέγραψε μία ασθένεια που προκαλεί εκφυλισμό στα κύτταρα του εγκεφάλου και είναι μη θεραπεύσιμη. Το χαρακτηριστικό στοιχείο της νόσου αυτής είναι ότι επιφέρει άνοια και απώλεια μνήμης, ενώ «χτυπά» κυρίως άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 65 χρόνων. Τα τελευταία χρόνια όμως, η ηλικιακή αυτή κατηγορία φαίνεται να αλλάζει σταδιακά, μιας και όλο και νεότεροι άνθρωποι εμφανίζουν το λεγόμενο «πρόωρο Αλτσχάιμερ» πριν ακόμα τα 50 τους χρόνια. Πρόκειται για μία πάθηση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ), η οποία προκαλεί εκφυλισμό των φλοιο- υποφλοιωδών νευρώνων του εγκεφάλου και οδηγεί στη σταδιακή τους ατροφία. Σύμφωνα με τις στατιστικές μελέτες, περίπου 26,6 εκατομμύρια άνθρωποι εμφάνισαν τη νόσο αυτή μέχρι το 2006, ενώ τα προγνωστικά αναφέρουν πως μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός θα τετραπλασιασθεί.
Δυστυχώς, το Αλτσχάιμερ είναι μία πάθηση, προς το παρόν μη θεραπεύσιμη, που οδηγεί στον θάνατο. Το χρονικό διάστημα ανάπτυξής της είναι δύσκολο να προσδιοριστεί, γι αυτό το λόγο η πρόληψη και τελικά η διάγνωση αποτελούν δύσκολο έργο. Συνήθως, τα πρώτα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ αξιολογούνται ως κάποιες γενικές ψυχολογικές διαταραχές όπως άγχος ή έντονο στρες. Καθώς όμως η ασθένεια εξελίσσεται, εμφανίζεται απώλεια μνήμης και δυσκολία στην αναθύμηση πρόσφατων γεγονότων. Με την ανάπτυξη της νόσου, ο ασθενής εμφανίζει σύγχυση, οξυθυμία, άρνηση, επιθετικότητα και τελικά ολική απώλεια μνήμης, η οποία οδηγεί στην βαθμιαία κοινωνική απομόνωσή του. Η διάγνωση της ασθένειας πραγματοποιείται μέσω της αξιολόγησης της γενικής κατάστασης του πάσχοντος καθώς και με ακτινογραφία εγκεφάλου. Η πλειοψηφία των νοσούντων ζει έως και 7 χρόνια μετά τη διάγνωση.
Ποια τα αίτια της νόσου και πως μπορώ να την προλάβω;
Μέχρι σήμερα, τα αίτια της νόσου παραμένουν αδιευκρίνιστα, πράγμα που δυσχεραίνει τις προσπάθειες για τον εντοπισμό της οριστικής της θεραπείας. Παρόλα αυτά, σε ένα μικρό ποσοστό των ασθενών (2%) έχει αποδειχθεί ο παράγοντας της κληρονομικότητας, κάνοντας τη γενετική προδιάθεση να συνοδεύεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας.
Μία άλλη θεωρία σχετικά με την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ, η οποία είχε προταθεί από τον ίδιο τον Αλτσχάιμερ το 1906, υποστηρίζει πως η βαθμιαία νέκρωση των νευρώνων του εγκεφάλου οφείλεται στην εναπόθεση πλακών αμυλοειδούς πρωτεΐνης, οι οποίες ανιχνεύτηκαν στον εγκέφαλο των ασθενών. Όμως ακόμα παραμένει ασαφές αν, οι πλάκες αυτές οδηγούν στο θάνατο των νευρώνων ή αν αποτελούν απόρροια της νέκρωσης του εγκεφάλου.
Για όλους τους παραπάνω λόγους λοιπόν, συνειδητοποιούμε πως, εφόσον δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια τα αίτια της νόσου, η πρόληψη καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη. Παρόλα αυτά όμως, έχει αποδειχθεί πως άλλες παθογόνες καταστάσεις όπως ο διαβήτης και η υπέρταση, δρουν θετικά στην ανάπτυξη του Αλτσχάιμερ. Για το λόγο αυτό λοιπόν, η πιο αποδεκτή μέθοδος για να προστατευτούμε από την άνοια, είναι η εν γένει προστασία του οργανισμού μας από άλλες δύσκολες, παθογόνες περιπτώσεις.
Έτσι λοιπόν, φροντίστε να εισάγεται στην καθημερινότητά σας μία ισορροπημένη διατροφή χωρίς υπερβολές, η οποία θα περικλείει τροφές από όλες τις κατηγορίες της διατροφικής πυραμίδας και θα στηρίζεται στην κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, γαλακτοκομικών και οσπρίων. Επιπλέον, μειώστε όσο μπορείτε τα εμπορευματοποιημένα προϊόντα, τα οποία συνήθως είναι γεμάτα τρανς- λιπαρά, υποκατάστατα ζάχαρης και βλαβερά λιπαρά οξέα.
Ακόμη, ξεκινήστε καθημερινή φυσική άσκηση, η οποία εκτός από υγεία θα σας χαρίσει ευεξία, ψυχική τόνωση και ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση. Τέλος, συμπεριλάβετε στην καθημερινότητά σας δραστηριότητες που θα τονώσουν τη νοητική σας κατάσταση και θα γυμνάσουν το μυαλό σας. Έτσι, τον ελεύθερο χρόνο σας μπορείτε να διαβάσετε κάποιο βιβλίο, να λύσετε σταυρόλεξα, να επισκεφτείτε κάποιο μουσείο ή ό,τι άλλο σας αρέσει.
Το Αλτσχάιμερ είναι μία πολύ δύσκολη κατάσταση, τόσο για τον πάσχοντα όσο και για την οικογένειά του. Η ενημέρωση για τη νόσο είναι υψίστης σημασίας για όλους μας, όπως επίσης και η υποστήριξη των ασθενών, αλλά και των κοντινών τους ανθρώπων.
